خانه شماره سه

بلوار چمران بلواریست سرسبز در محدوده میانی شهر شیراز، که با باغ‌های قصردشت احاطه شده است. در یکی از کوچه‌های این بلوار یک فرعی به نام "بهشت" وجود دارد که یکی از زیباترین کوچه‌های آن منطقه است. کوچه‌های که اکثر باغ‌های آن به صورت بکر و طبیعی باقی مانده و فقط پنج پلاک مجوز ساخت "خانه باغ" داشته‌اند. زمین مورد نظر ما با مساحت 750 متر مربع یکی از این شش پلاک بود.

متاسفانه از انبوه درختان موجود در باغ، به علت عدم رسیدگی مالک قبلی و قطع آب روان موجود فقط تعداد کمی درخت باقی مانده بود. در جانمایی اولیه ی توده ی بنا هدف اصلی طراحی، حفظ کلیه درختان موجود به هر قیمتی بود، بنا بر این حجم کلی بنا جوری قرار گرفت که هیچ درختی از مجموعه درختان باغ قطع نگردد یا در طی مراحل اجرا آسیب نبیند.

مالک پروژه خانواده‌ای هستند کم جمعیت، در عین حال پر رفت و آمد. با توجه به صحبت‌های طولانی و اولیه با مالک و نیاز های متنوع آنها برنامه فیزیکی بسیار پر حجمی آماده شد که با توجه به آن، ایجاد تنوع فضایی چه در فضاهای بسته و چه در فضاهای باز در اولویت طراحی قرار گرفت.

با توجه به جلسات متعدد با مالک، خواسته‌های متعدد فضایی و محدودیت ارتفاعی 8.5 متر، ساختمان در سه طبقه‌ی زیرزمین، همکف و اول طراحی شد. سازماندهی اصلی پروژه به این صورت قرارگرفت که در زیر زمین، استخر، یک اتاق خواب، سالنی جهت پذیرایی و یا میهمانی دور همی و یک انبار و اتاق سرایداری (با دسترسی از حیاط) قرار گیرد. در طبقه همکف، اتاق میهمان آشپزخانه نهار خوری ، سالن نشیمن و سالن اصلی طراحی شد. در طبقه اول نیز سه اتاق خواب، یک نشیمن خصوصی و فضایی کوچک جهت کار قرار گرفت.

چالش اصلی این پروژه در تفاوت با دیگر پروژه‌های تک واحدی ارجاع شده به دفتر ما این بود که استفاده از این خانه جهت تفریحات آخر هفته یا تعطیلات نبود، بلکه سکونت کامل در آن صورت می گرفت. از طرف دیگر تفاوت‌های فضای سکونت تک واحدی ویلایی، با فضای سکونت آپارتمانی برای ما بسیار حائز اهمیت و قابل تأمل بود.

از این رو از مهمترین ایده‌های اصلی پروژه که بعد از ایجاد تنوع فضایی نقش پر رنگی را در طراحی ایفا کرد ایجاد فضاهایی با حداکثر نور طبیعی و همچنین امکان دیدهای متفاوت از فضایی به فضای دیگر و از درون به بیرون و از بیرون به درون بود در نتیجه در ابتدای کار با طراحی یک فضای تهی مرکزی نور به میانه بنا که قاعدتا مکانی بود که کمترین نورگیری را داشت، هدایت شد و همچین بستری جهت ایجاد یک فضای سبز داخلی به وجود آمد.

این فضای خالی مرکزی به ما کمک کرد که بتوانیم تنوع و تعدد فضایی مورد نظر خود را بهتر و متمرکزتر ایجاد کنیم. از طرف دیگر دیدهایی متنوع از فضاها به یکدیگر ایجاد می‌گردید که به تنوع کیفیت فضایی و همچنین ایجاد سیالیت فضایی بین نقاط مختلف مجموعه کمک کرد. سقف این فضا نیز متحرک طراحی شد که در مواقع مورد نیاز بتوان با باز کردن آن، هم به تهویه طبیعی هوای داخل کمک کرد و هم حس و حال فضای باز بیرون و هوای مطبوع باغ های اطراف به داخل خانه هدایت شود.

برخلاف رویه معمول سایر پروژه‌ها، راه پله به صورت مرکزی طراحی نشد و ارتباط عمودی بین هر طبقه با طبقه دیگر از مکانی متفاوت و با تجربه بصری و کیفیت فضایی متفاوت اتفاق افتاد، البته یک آسانسور هم جهت ارتباط عمودی بین طبقات تعبیه گردید.

در طراحی داخلی نیز سعی شد با یک طراحی کمینه، هم به نیازها پاسخ داده شود و هم مزاحمت های بصری کمتری اتفاق بیفتد، در انتخاب رنگ و بافت عناصر هم به گونه‌ای عمل شد که با توجه به تعدد فضاها، شلوغی های بصری معمول به صفر برسد و فضایی مطلوب با رنگ سفید و چوب طبیعی به وجود آید.

در طراحی حیاط، رفع مشرفیت از همسایه‌ها و همچنین تامین نور زیرزمین مهمترین دغدغه طراحی بود، از این رو در حیاط پشت که درختان قدیمی فضایی بسیار دلنواز را فراهم کرده بودند، یک صبحانه خوری با دسترسی مستقیم به آشپزخانه به گونه‌ای که هیچ دیدی از اطراف به آن وجود نداشته باشد، طراحی شد. همچنین در قسمت پشتی ساختمان و در ارتباط مستقیم با استخر، گودال باغچه‌ای طراحی گردید که هم با کمک فضای نورگیر داخلی از یک طرف و نورگیر سقفی استخر از طرف دیگر، به تامین نور زیر زمین کمک کند و هم فضایی باشد که استفاده‌کنندگان از استخر بتوانند آزادانه از فضای باز بیرون لذت ببرند.

در حیاط جلو نیز بیشتر به ایجاد فضای سبز و دسترسی‌های متفاوت از بیرون به داخل اهمیت داده شد و همچنین فضایی نیز به نشستن‌های عصرگاهی اختصاص داده شد که آتش‌دانی نیز در وسط آن قرار داشت.

سازه بنا به صورت اسکلت فلزی و تاسیسات سرمایش و گرمایش نیز مینی چیلر طراحی شد که البته در فضای استخر و سالن اصلی طبقه همکف گرمایش از کف نیز به آن اضافه شد.