ویرانه و ویرانگی نقطه شروعِ بسیاری از مفاهیم رایج در حیات
فکری و شخصی ما به حساب می آید، نه بدین سبب که همه چیز در نهایت ویران خواهد شد
بلکه از آن رو که ویرانی و زوال پایه فکری جدی ترین مسائل امروز ما است، از
مفاهیمی همچون مدرنیته گرفته تا امنیت حاکم بر یک شهر، همه و همه وام دار لایه های
هستی شناسانه ی درگیر در این مفهوم کلی و در عین حال جزئی هستند .شهر شیراز، همچون بسیاری از شهرهای ایران و البته دنیا، آثار
معماری متعلق به دوره های متفاوت تاریخی را در خود جای داده است . نکته قابل توجه
این است که در شهر شیراز بیش از 50 درصد مساحت شهر را ساختمان های متروکه و ویرانه
های شهری اشغال کرده اند با اینکه در قسمت های میانی شهر حضور دارند، به دلیل گستردگی
و تعداد بی شمارشان، به امری عادی و معمول در هر محله مسکونی به شمار می روند . در
این جا دو سوال مطرح می شود اول آن که نحوه مواجهه شهر و ساکنان شهر با این ویرانه
های شهری چیست ؟ دوم این که معماری در حال حاضر چگونه می تواند با آثاری متعلق به
گذشته برخوردی مناسب داشته باشد ؟
شاید راه حل مناسب، به خدمت گرفتن دوباره این ویرانه های شهری
با رویکردی کاملا معاصر است و این گونه می توان امیدوار بود که امکان راه یابی
دوباره این بافت متروکه به شهر فراهم شده و مفاهیم و جایگاه اصلی شان دوباره در
خاطرات جمعی مردم این شهر، به آن ها بازگردانده شود . در حالی که جریان متروکه یا
ویران شدن ساختمان ها به شکلی طبیعی (سیل، زلزله، جنگ )یا انسانی ( خالی از سکنه
شدن ساختمان ها، خیابان کشی و گسترش شهر، ساخت و سازهای جدید در شهر )به وقوع می
پیوندند . برای جبران این ویرانی های انسانی ( که در اثر عواملی همچون خالی از
سکنه شدن ساختمان ها، خیابان کشی و گسترش شهر، ساخت و سازهای جدید در شهر ایجاد می
شوند) تنها کافی است بهانه حضور دوباره انسان در فضا را با زبان معماری به عینیت
رساند ولی به شکلی که ساختمان علاوه بر
هویت قبلی اش در شهر، دارای اینهمانی جدیدی هم باشد و تنها این گونه است که
ساختمان با زبانی معاصر، مرزهای زمانی را پشت سر می گذارد و دیگر هیچ گاه ویرانه
نخواهد شد .باغ ـ موزه متروکه ها با پی گیری همزمان جریان مرمت ( تغییر
کاربری ) و بازسازی ( طراحی الحاقیه ) بر روی خانه ـ باغ خانواده پیروی، واقع در
خیابان فردوسی سعی دارد تا این ساختمان شاخص را به بافت شهری بازگرداند و با آشکار کردن لایه های معنایی مفقود مانده یا
فراموش شده این خانه ـ باغ متروکه، بیانی متفاوت ولی نام آشنا را در خاطرات جمعی
ساکنان این شهر خلق کند .