آشنايي با معماری بیونیک

همشهري آنلاين
بیونیک، به معنای زیستارشناختی یا به کارگیری اندام‌های ساختگی طبیعت، اولین بار توسط دانشمند امریکایی جک.ای.استیل در سال 1959 بکار برده شد.

او بیونیک را علم سیستم‌هایی که شالوده و پایه تمامی سیستم‌های زنده‌اند، می‌داند.
در ابتدا بیونیک به بررسی ماشین‌هایی که براساس سیستم‌های زنده طراحی و ساخته شده بودند می‌پرداخت و هم اکنون بیونیک از هر جهت هنر به کارگیری دانش سیستم‌های زنده در حل مسائل فنی است.

امروز هرجا سخن از تکنولوژی به میان می‌آید، تصویر همان دستاوردهای مهم تکنولوژی که پاسخگوی نیازهای اساسی برای انسان امروز و  آینده است، به ذهن می‌آیند، اما اگر کمی به مسیر تکنولوژی دقت کنیم کم و بیش به منشاء برخی پدیده‌ها پی می‌بریم، به اینکه مثلاً هر پدیده صنعتی یا ساختمانی از کدام الگوی زنده طبیعت الهام گرفته است.

سال‌هاست که محققان در پی اثبات علیت و موجودیت این ارتباط هستند تا از طریق آن چگونگی شکل گرفتن سیستم‌های مختلف زندگی را بررسی و توجیه کنند و هم آنها هستندکه از رهاورد این تحقیقات، با تلفیق دو واژه «بیولوژی» و «تکنیک»،‌علم «بیونیک» را به عنوان دانشی که مسایل فنی را از راه‌های زیستی حل می‌کند، بنا نهاده‌اند.

 نمونه‌های معماری

بناها در معماری بیونیک یا معماری طبیعی یا با استفاده از مواد شکننده و نا پایدار ساخته می‌شدند یا در دل یک حفره طبیعی که در زمین یا صخره شکل گرفته. یکی از این مکان‌های طبیعی، غارها بودند.

معماری غاری که به طور عمده در قالب معماری مقابر جلوه کرده، از عصر باستان وجود داشته و به عنوان بارزترین نمونه‌های آن می‌توان به مقبره کاتوکومب رم و ناپل و مقبره‌هاي لبنان اشاره کرد.

کلیساهای سنگی در ارمنستان و نیز غارهای بسیار بزرگ مسکونی مکشوف در گورمه ترکیه و ماترا در جنوب ایتالیا  نیز از دیگر نمونه‌های این سبک معماری هستند. این بناها احتمالا چیزی شبیه به لانه‌های بزرگ موریانه‌ها که هزاران موریانه را در خود جای می‌دهند، بوده‌اند.

علاوه بر این معماری گلی یا خاکی را نیز می‌توان یکی از شاخه‌های معماری طبیعی در نظر گرفت. شهرهای قدیمی و تاریخی همچون صنعا در یمن یا ساختمان‌های گلی دو گون در مالی نمونه‌هایی از این سبک هستند.

در عصر حاضر

از گرم‌ترین نقطه دنیا تا سردترین نقطه، سعی در الهام‌گیری از طبیعت دیده می‌شود. در کلبه‌های برگ و چوب بومیان آمازون، بناهای کاهی اقوام مختلف آفریقایی یا در کلبه‌های اسکیموهای بومی آلاسکا و گریلند نیز الهام از طبيعت به وضوح دیده می‌شود، به عنوان نمونه‌های غیربومی نیز می‌توان به طراحی ساختمان مرکزتحقیقات لندن اشاره کرد که  از گیاهی به نام لوتوس الهام گرفته شده است.

از لحاظ ساختار و شکل کلی نیز، بنای استادیوم المپیک مونیخ قابل توجه است. همچنین بانک کارمرز در فرانکفورت آلمان، ساختمان اینونیک در کمبریج و پروژه همزیگری صنعتی kalundborg در دانمارک از مشهورترین نمونه‌هایی هستند که در آنها از سبک بیونیک برای طراحی و ساخت بنا استفاده شده است.

تقلید از طبیعت مزایای بسیاری دارد. فرض کنیم هر جاندار کنونی محصول چندین میلیون سال تکامل است، در این فاصله زمانی طبیعت هر چه را که با هدف ویژه‌اش سازگاری نداشته از بین برده است و این امیدواری را بوجود آورده که بشر بتواند با مطالعه فرآیند تکامل، مکانیسم‌های جدید فناوری را از روی موجودات زنده نسخه‌برداری کند.

ساخت هواپیماهای تیزپرواز با الهام از بال پرستو و بادقپک و ساخت رایانه با الهام از مغز و فکر انسان نمونه‌های بارز دیگری از کاربرد علم بیونیکی برای ساخت فناوری‌های جدید است.

مصرف غذاهاي آماده و منجمد به اوج رسيده است. در آغاز قرن در حومه شهرها كشاورزي انجام مي‌شد ولي با رشد جمعيت شهرنشين و از بين رفتن حاشيه شهرها و تبديل شدن زمين‌هاي زراعي به بخشي از شهر، در آينده بسيار نزديك با كمبود مواد غذايي روبه‌رو خواهيم شد. به اين سبب احداث مزارع عمودي در ميان برج‌ها اجتناب‌ناپذير است. در اصل زندگي در بناهايي كه خود انرژي مصرفي ساختمان را تامين كرده و در گام بعدي بخشي از مواد غذايي ساكنين برج را تامين خواهند كرد.

اين مدل كشاورزي شهري نيازي به سموم كشاورزي نداشته و باعث كاهش استفاده از اين سموم در اين كشاورزي پيشرفته مي‌شود. اين گامي جديد در برابر كشاورزي سنتي است. همچنين باعث ايجاد مشاغل جديد شده و باعث توسعه اقتصادي منطقه مي‌شود. كشاورزي در مزارع عمودي ميزان گازهاي گلخانه‌اي را كاهش مي‌دهد

باز هم طبیعت منبع الهامی برای دانشمندان و مهندسان تبدیل شده است. در سراسر جهان از جمله دوبی و شرق دور برج های سر به فلک کشیده متعدد و زیبایی دیده می‌شوند که با استفاده از آخرین فناوری های روز ساختمان سازی طراحی و ساخته شده‌اند. البته ارتفاع این برج ها عمدتآ از ۴۰۰ یا ۵۰۰ متر تجاوز نمی‌کند. این برج استثنایی Ultima Tower نام دارد که طراحی و ساخت آن از سوی شرکت آمریکایی موسوم به Eugene Tsui مورد بررسی قرار گرفته است.

. این سازه عظیم که با استفاده از مدرن ترین تکنیک های استاندارد ساختمان سازی و با توجه به معیار هایی نظیر مقاومت در برابر زمین لرزه و سیل ساخته خواهد شد بیش از آن که یک پروژه معماری باشد مجموعه‌ای از اکو سیستم ها البته در ابعاد کوچک است. این پروژه به صورت خودکار ایده هایی استثنایی در خصوص چگونگی تولید انرژی ، استفاده موثر از آب و مسائلی دیگر از جمله چگونگی حمل و نقل و جابجایی را مطرح می‌کند

طی حدود 8/3
میلیارد سال از آفرینش زمین، طبیعت خود، تبدیل به طراح و معمار نهایی شده
است، طی این مدت گیاهان و جانوران توانسته‌اند با تزئینات و طراحی‌های
لازم بر مشکلات محیط زیست خود فائق آیند و انسان نیز در طول زندگی خود،
همیشه سعی داشته برای ساخت و طراحی مکانها و وسایل مورد نیاز خود از طبیعت
و محیط زیست اطراف خود الهام بگیرد، بعنوان مثال ساختمان بدن خفاش برای
لئونارد و داوینچی ایده‌ائی بود که بتواند ماشین پرنده را طراحی کند یا
نیروی عضلانی و در حین حال سرعت زیاد در دلفین‌ها جرقه‌ائی برای ساختن زیر
دریائی بود، عنکبوتها با طراحی و بافتن ریسمانهایی که به استحکام پولاد
هستند برای خود آشیانه می‌سازند، زنبورها با رعایت کلیه قوانین هندسی
پناهگاهی امن و مطمئن برای خود طراحی می‌کنند، موریانه‌ها خانه‌های خود را
در بیابان و در هوائی بسیار گرم می‌سازند و تلاش می‌کنند با کندن راههایی
پیچیده در خاک، سیستم گرمائی و تهویه داخل لانه‌های خود را خنک و متعادل
نگه دارند، خاک انباشت لانه‌های آنها به صورت یک مجموعه کامل طراحی شده تا
بتوانند نیازهای طبیعی خود را تأمین کنند، اينها همه معماران طبيعت‌اند.

چارلي لوكستون
از پيشگامان عرصه معماري بيونيك از كساني است كه ما را به تختة طراحي
طبيعت برمي گرداند تا به چگونگي معماري، طراحي و مهندسي، نظام موجود در
معماري طبيعت را پي ببريم، وي استفادة بجا از مواردي كه موجب استحكام ساختمان و ‌ايجاد تنوع بطوري كه باعث ايجاد آرامش در آن فضا شود را
مدّ نظر معماران بيونيك مي دانند. روح بخشيدن به ساختمان يكي از تمايلات
‹‹معماري بيونيك›› است كه به كمك خطوط مستقيم و يا منحني خالص و با توجّه
به قدرت سازه براي تنفس (زنده نمايي) ‌و القاء آهسته تماميت خود به آن دست
پيدا مي كند و اين به همراه باريك بيني در اجراء مختلف ساختمان بدست
مي‌آيد، اين جنبه بايد در همه موارد معماري بيونيك در نظر گرفته شود

در مورد معماری بیومورفیک و معماران و نظریه پردازاها و نمونه ساختمان هاش کسی چیزی میدونه؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟