صنایع دستی تهران از دوران حکومت قاجاریه که تهران بعنوان پایتخت ایران انتخاب شد، رونق بسیاری گرفت. اوضاع خوب بازار کار و سطح رفاه اجتماعی تهران نسبت به دیگر شهرها، توجه بسیاری از هنرمندان نقاط مختلف ایران را به پایتخت جلب کرد و این امر سبب شد صنایع دستی شهر تهران از آن زمان به بعد تنوع زیادی پیدا کند. امروزه صنایع دستی تهران بیشتر بصورت کارگاهی تولید می شوند و بازار خوبی در داخل و خارج کشور به خود اختصاص داده اند که این خود انگیزه ای برای فعالیت هنرمندان این عرصه است. به علت تنوع قومی که در تهران صنایع دستی این منطقه بطور کلی به سه گروه روستای، عشایر و شهر تقسیم می شوند که هرکدام ویژگی ها و جذابیت مخصوص به خود را دارند. از میان صنایع دستی تهران شرح مختصری در مورد هنر شیشه گری، روزدوزی یا قلابدوزی، جاجیم بافی، سفالگری و سرامیک سازی آورده ایم.
سایر صنایع دستی تهران عبارتند از:
- صنایع چوبی
- صنایع چرم
- قالی بافی
- چادر شب بافی
- زیلو بافی
- معرق سنگ
- قلم زنی
- خراطی
- نقاشی روی شیشه
- زیلو بافی
- نقاشی روی چرم
شیشه سازی تهران
شاید تا به حال ظروف شیشه ای زیبایی در رنگ ها و شکل های مختلف دیده باشید این هنرهای زیبا، جزئی از صنایع دستی تهران هستند که در کارگاه های شیشه گری این شهر تولید می شوند. ساخت این وسایل شیشه ای کار راحتی نیست و نیاز به مهارت های مختلفی دارد مانند همجوشی شیشه، فوتگری شیشه و معرق بر روی شیشه که درباره هر یک از این مهارت ها توضیحی مختصری آورده ایم. هنر معرق شیشه، همان هنر تزیین پنجره های ساختمان به شکل هندسی است که در میان آن ها از میله های چوبی یا فلزی استفاده می کنند. از همجوشی شیشه برای ایجاد فرم های مختلف در ظروف شیشه ای استفاده می کنند و شیشه های رنگی مختلفی را بوسیله ی حرارت دادن متصل می کنند. فوتگری شیشه هم حرفه ای است که در شیشه مذاب می دمند و حاصل آن گلدان، تنگ و… است. در سفر به تهران می توانید از دیدن این ظروف شیشه ای زیبا لذت ببرید و حتی برای اقوام خود بعنوان سوغات تهران تهیه کنید.
رودوزی تهران
روکاری یا رودوزی به هنری گفته می شود که هنرمندان بر روی پارچه بوسیله ی قلاب یا سوزن و نخ های رنگی، نقش و طرح های مختلف سنتی ایجاد میکنند. هنر رودوزی بین شهرهایی از ایران مانند اصفهان، سیستان،… مشترک است اما در هر منطقه سبک دوخت مخصوصی دارد که به سه دسته کلی تقسیم می شوند:
- نوع اول روی پارچه را سراسر بخیه می زنند تا طرحی از رنگ و نقش ها پدید آید مثل: پته دوزی کرمان، قلاب دوزی رشت، سوزن دوزی سیستان
- نوع دوم روی پارچه چیزی دوخته نمی شود و نخ های رنگی از تاروپود پارچه میگذرند و پارچه حالتی مشبک به خود میگیرد. مثل سکمه دوزی اصفهان
- نوع سوم آن است که اصل پارچه ثابت می ماند و بر روی آن با نخ های دارای روکش فلزی، نقش های زیبایی را ایجاد می کنند. مثل تافته دوزی، خوس دوزی ،زردوزی که گلابتون دوزی نامیده میشود.
در شهر تهران نیز رودوزی به شکا گلدوزی و قلاب بافی رایج است و طرح های زیبایی می توانید ببینید.
جاجیم تهران
فیروزکوه تهران یکی از مراکز بنام تولید پشم است که به واسطه این شهرت، جاجیم بافته شده در آنجا هم مرغوب و معروف می باشد. بدلیل نزدیکی فیروزکوه به مازندران و آلادشت، جاجیم بافته شده در این منطقه شباهت بسیاری به جاجیم آلادشت دارد و تنها تفاوتشان در ابعاد جاجیم هاست.
سفالگری و سرامیک سازی تهران
سفالگری یکی از صنایع دستی تهران است که سابقه ی دیرینه ای دارد. در بسیاری از مناطق استان تهران خاک رس باکیفیتی برای ساخت اشیاء سفالی می توان یافت. که این امر موجب شده کارگاه های بسیاری در شهر و استان تهران مشغول تولید ظروف سفالی باشند. از ویژگی های سفال تهران شفافیت آن است که نیاز به جلا و لعاب ندارد. همچنین این خاک برای کارگاه های آجرپزی مناسب است و می توان در شهرهایی چون ورامین و شهر ری کوره های آجر پزی را دید.
منبع : نشاط آوران