در طراحی مرکز فرهنگی خیام،"معماری به مثابه شهر" انگاشته شده است و هدف از این موضوع خلق فضاهای منفی بزرگ مقیاس برای حضور گسترده مردم در پروژه است .فرم بنا مکعبی است کمینه گرا ، همگون با بافت شهری که به وسیله سازه دیاگریدی که برگرفته از لوزی های متقاطع مقبره خیام است مهار میگردد. جرم اصلی پروژه همچون بنای مقبره با رویکرد طراحی شفافیت حداکثری و دیالکتیک فضاهای درون و برون به نحوی سازمان دهی شده تا بیشترین ارتباط میان فضاهای داخلی و خارجی برقرار گردد.برای تشدید این وضعیت عملکرد های گوناگون تعریف شده ، در درون دو مکعب صلب بتنی جانمایی گردیده اند تا پروژه برخلاف تایپولوژی رایج ساختمان های فرهنگی که عمدتا صلب و غیر شفاف اند ، خاصیتی آکواریومی پیدا کند تا فعالیت های داخل پروژه از بیرون قابل مشاهده و پیگیری باشند و ارتباط درون و برون به بهترین وجه ایجاد شود. به منظور اتصال پلازای شهریِ واقع در داخل گود به حجم اصلی ، وُیدی در میانه بنا طراحی گردید که ارتباط میان پلازا و طبقات را از طریق رمپهای پیوسته و لوزی شکل برقرار میسازد. فضاهای پروژه به گونه ای طراحی و ایجاد شده است تا به وسیله ارجاعات شکلی مختلف یادآور بنای مقره خیام در نیشابور باشند و حسی آشنا برای مخاطب بیافرینند. همچنین به منظور ارائه طرحی زمینه گرا نیروهای موثر بر پروژه مورد تحلیل و بررسی قرارگرفت که منتج به استفاده از توپوگرافی موجود و پتانسیل همجواری با پارک لاله و بلوار کشاورز گردید. بدین منظور ورودی اصلی از ضلع شمال شرقی سایت ، خیابان حجاب و ورودی دیگر از سوی مقابل آن و از پارک لاله تعریف گردید. سپس جرم اصلی پروژه بر روی توپوگرافی جانمایی گردید و فضای نیمه باز حاصل از کنسول به وجود آمده به پلازایی شهری تبدیل شد.دسترسی اصلی به این پلازا از طریق محوطه طراحی شده در دو سوی بنا و با استفاده از رمپ هایی که برگرفته از الگوی هندسی مقبره خیام اند ایجاد گردید.