|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
محاط در محیط |
|
نویســـــــــــــــنده :
|
آزاده شاهچراغی. علیرضا بندرآباد
|
|
ناشــــــــــــــــــــر :
|
جهاد دانشگاهی
|
|
ســــــال نشــــــــر :
|
1394
-
فارســی
|
|
|
|
|
معرفی شده توسط: |
ندا باقری "دبیر تحریریه اتووود"
1395/02/20
|
|
کتاب محاط در محیط: کاربرد روان شناسی محیطی در معماری و شهرسازی ، نوشته دکتر آزاده شاهچراغی ( معمار و طراح منظر) و دکترعلیرضابندرآباد (شهرساز و معمار) درمهرماه سال 1394 انتشار یافته است.در این کتاب که حاصل تلاش هشت ساله نویسندگانش است،برای نخستین بار یافته های علم روان شناسیِ محیطی - به عنوان یکی از پارادایم های پسامدرن آفریننده نظریه در معماری و شهرسازی - به صورت جامع، مبتنی بر دانش جهانی و منطبق با شرایط بومی و لایه های فرهنگی در ایران تشریح شده و پیشنهادهای چندگانه ای برای کاربردی شدن این یافته ها در طراحی محیط زندگی توسط طراحان ارائه شده است.
در شرح محتوای این کتاب آمده است: ما به عنوان انسان محاط در محیط هستیم.از سویی ما به محیط شکل می دهیم و از سوی دیگر محیط به روان ما شکل می بخشد.تشریح و تفسیر این شکل دهی و شکل گیری بین انسان و محیط ، هدف اصلی کتاب "محاط در محیط " است که انگیزه اولیه نوشتن آن به حدود هشت سال پیش بر می گردد. یعنی نخستین سال هایی که "روان شناسی محیطی" به عنوان یک درس تخصصی جدید در مقاطع تحصیلات تکمیلی رشته های معماری و شهرسازی معرفی و تدریس آن آغاز شده بود.
جوان بودن این دانش در ایران و کمبود منابع جامع مطالعاتی در زمینه آن و همچنین شروع جنبشی مبتنی بر "آفرینش نظریه در معماری و شهرسازی" به دلیل رشد کمّی و کیفی تحصیلات تکمیلی این رشته ها در کشور ، دلایل مهمی برای نوشتن این کتاب بوده است.
یکی از اهداف اصلی نگارش کتاب "محاط در محیط" ، آشنایی با کاربرد یافته های روان شناسی محیطی در طراحی محیط زندگی ( شامل مقیاس های طراحی داخلی، معماری، معماری منظر ، طراحی و برنامه ریزی شهری و نیز طراحی در محیط های ویژه ) است. به همین دلیل در این کتاب علاوه بر شرح تمامی نظریات و تئوری های پایه ، در روان شناسی محیطی، کاربرد آن ها در طراحی به صورت مفصل بیان شده و پیشنهادهایی برای طراحی تحت عنوان "طراحی روان شناسانه" با قید شماره هایی، در انتهای مباحث نظری ارائه شده است. که به طور مثال طرح های کریم رشید-زومتور-رنتزوپیانو- شیگرو بان-تویوایتو-...یا گروه هایی مثل یو،ان،استودیو- وِست اِیت-پلات - ...وهم چنین طرح بسیار زیادی در ایران، توجه ایشان به مباحث یادشده نظری تحلیل شده ضمن آنکه در بخش دیگری از کتاب کاربرد یافته های مبتنی بر تحقیقات اخیر در این دانش، به طور مشخص در محیط ها با کاربری های و مقیاس های متنوعی شرح داده شده ودر بخش نهایی، کتاب شیوه جدیدی در طراحی با عنوان "هنر طراحی علمی" را معرفی کرده است.
از این روست که ساختار کتاب شامل سه بخش اصلی "روان و محیط"، "محاط در محیط" و "طراحی روان شناسانه محیط" است . هریک ازاین سه بخش هم دارای فصول مجزا از هم اند، و هم مانند حلقه های تو در تو و زنجیری شکل با هم مرتبط اند. تلاش شده تا کتاب مصوّر به نمونه های بومی از ایران و مبتنی بر دانش جهانی باشد.
سه بخش کتاب محاط در محیط، ده فصل را شکل می دهد.در بخش اول کتاب، یعنی "روان و محیط"، مبانی نظری و تئوری های پایه ی روان شناسی محیطی معرفی، تفسیر و تحلیل شده است.با پیش فرض آنکه برخی از مخاطبان محترم کتاب ممکن است آشنایی پیشین با این مباحث نداشته باشند، مطالب از تعاریف پایه آغاز شده و تا طرح مباحث غامض و پیچیده پیش می رود.بر این مبنا، فصل نخست کتاب با عنوان "مبانی نظری روان شناسی محیطی"، رابطه انسان با محیط و ده نظریه پایه در این دانش را تشریح کرده است. فصل دوم کتاب، عیان ترین واکنش انسان به محیط، یعنی رفتار وی در محیط را در قالب "علوم رفتار محیطی" تحلیل و بررسی کرده و مباحث رفتار فیزیولوژی، رفتار اجتماعی، رفتار محیطی و محیط رفتاری را به طور مجزا ، تشریح ، تحلیل و بررسی کرده است. در فصل سوم کتاب، لایه های ذهنی و ادراکی انسان از محیط ، تحت عنوان "علوم ادراک و شناخت محیطی"، با تفکیک مباحث "احساس محیط"، "ادراک محیط" و "شناخت محیط" از یکدیگر ، آخرین نظریه ها و فرضیات آزمون شده در این زمینه را معرفی و تحلیل کرده است. فصل چهارم کتاب که قلب کتاب است، عمیق ترین و دشوارترین مبحث یعنی "زیبایی شناسی محیط" و "حس مکان" را از دریچه دانش روان شناسی محیطی به چالش کشیده است. هم چنین بنابر ماهیت بخش نخست کتاب، در انتهای معرفی و تحلیل هر مبحث روش هایی برای به کار گیری یافته های آن بحث در طراحی محیط های گوناگون به طراحان پیشنهاد شده است.
در بخش دوم کتاب که"محاط در محیط"، نام دارد،هدف اصلی، معرفی ، تفسیر و تحلیل کاربرد یافته ها و نظریه های روان شناسی محیطی در طراحی محیط هایی با کاربری و اندازه های گوناگون است.به همین منظور در فصل پنجم کتاب ، تأثیر نور، رنگ ، صدا، هوا و ماده بر روان انسان در محیط های گوناگون به ویژه محیط های داخلی مطرح شده و نام این فصل از کتاب ، "محاط در محیط های داخلی" است. فصل ششم با عنوان "محاط در معماری"، تاثیرات محیط با دست کم ده نوع کاربری گوناگون ( شامل محیط های سکونتی، مراقبتی، یادگیری، کار، تجارت، قضاوت، گذری، نظامی، درمانی و موزه ها) ، بر روان و رفتارانسان را تشریح می کند و پیشنهاداتی برای طراحان دارد. فصل هفتم با نام"محاط در منظر"، طراحی روان شناسانه پارک ها و تاثیرات طبیعت بر روان انسان و نمود آن در طراحی باغ های شفابخش را شرح می دهد. فصل هشتم با عنوان "محاط در شهر"، مسائل و حوزه های تخصصی گوناگون از جمله، بحث راه یابی در شهر، وندالیسم، تصویر ذهنی از شهر، پدیده دستفروشی، حواس انسانی در شهر و شکل گیری پاتوق ها در شهر را از منظر روان شناسی محیطی می شکافد. فصل نهم کتاب یعنی "محاط در محیط های ویژه"، کاربرد یافته های روان شناسی محیطی در طراحی محیط های ویژه مراقبتی، محیط های بحرانی و محیط واقعیت مجازی را شرح و بسط داد است.
بخش سوم کتاب با عنوان "طراحی روان شناسانه محیط" سه گام اصلی برای دست یابی به طراحی به مثابه یک هنر علمی یا "طراحی علمی" را معرفی کرده و شرح می دهد.
مهمترین چالش در طرح مباحثی همچون آنچه در این کتاب به آن پرداخته شده است آن است که آیا اصولا طراحان و سازندگان محیط کالبدی زندگی انسان، وی را محاط در محیط می دانند یا محیط بر محیط؟...به نظر می رسد در یک قرن اخیر، انسان خود را محیط بر محیطی که می سازد فرض کرده و فراموش کرده که خود محاط در محیط است.یعنی محیطی که در حال شکل دادن به آن است وی را احاطه و محصور کرده است. همانند ماهی کوچکی در تُنگ آب،که اگر محیط زندگی اش را آلوده سازد خودش در آن گرفتار می شود.گرفتاری ما انسان ها در محیط هایی که ساخته ایم گرفتاری های جسمی، رفتاری و روانی است. امید است این کتاب گامی برای فهم و بکارگیری یافته های علمی روانشناسی محیطی در طراحی محیط زندگی انسان معاصر باشد.
نظر برخی از اساتید و پیشکسوتان در مورد کتاب محاط در محیط :
دکتر ایرج اعتصام (استاد معماری و شهرسازی دانشگاه تهران ) می نویسد: مطالعه این کتاب جامع و ارزشمند را به کلیه ی علاقمندان به موضوعی مهم یعنی آسیب شناسی و رفع مشکلات رابطه ی انسان و محیط زندگی اش ، توصیه می کنم.
دکتر علیرضا عینی فر(استاد دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران ) عقیده دارد:کتاب حاضر می‌تواند ضمن تقویت فضای وصل نظریه‌ها و جامعیت بخشیدن به مبانی نظری معماری، درتداوم ایرانی کردن مطالعات در این زمینه و همچنین نزدیک کردن مطالعات بنیانی به کاربردهای موثر در طراحی، مفید باشد.
دکتر علی عسگری(دانشیار دانشگاه یورک، کانادا) بیان می کند:در بسیاری از دانشگاه های جهان روان شناسی محیطی اکنون به عنوان درسی مهم تلقی می شود و سالانه تحقیقات زیادی در این زمینه انجام می گردد،این کتاب گامی اساسی در این راستا برداشته است.
دکتر حمید ماجدی(رییس دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات) در یادداشتی نوشته است: بارزترین وجه تمایز کتاب حاضر نسبت به معدود کتاب های موجود در این زمینه ، آشنا کردن مخاطبان کتاب با کاربرد یافته های روان شناسی محیطی در طراحی است.
کتاب "محاط در محیط"، در 572 صفحه به صورت رنگی توسط انتشارات سازمان جهاد دانشگاهی _دانشگاه تهران منتشر شده و ویرایش ادبی آن را خانم گیتی سبزواری انجام داده است. محاط در محیط دومین اثر تالیفی هریک از نویسندگانش است.پیش از این آزاده شاهچراغی کتاب "پارادایم های پردیس"و علیرضا بندرآباد کتاب "شهر زیست پذیر"را نگاشته اند.
|
|
|
|
|
|
درباره معماران معاصر ایران :
این گروه در سال 1386 با هدف ایجاد پل ارتباطی بین معماران ایرانی معاصر گرد هم آمد.با شروع کار این وب سایت معماران متقاضی در محیطی ساده وکارآمد به تبادل پروژه ها ومقــــالات خود خواهند پرداخت ودر فضای فروم به بحث وگفتگو می پردازند.
|
|
|
|
|
© کلیه حقوق این وب سایت متعلق به گروه معماران معاصر می باشد.
|
|
Developed by Tryon Software Group
|