مناطق پرورش ماهی در دریاها منبعی عالی از ماهی های تازه و خوشمزه اند که به منابع دریایی هم صدمه نمی زنند. اما آیا می توانیم مطمئن باشیم که این ماهی ها قابل خوردن هستند؟
آب دریا در نروژ سرد، تازه و پاک است. مکانی عالی برای صنعت محلی پرورش ماهی قزل آلا که قرار است تولید خود را در سالهای آینده پنج برابر کند. پرورش ماهی در مقایسه با مزرعه های پرورش گاو دارای بهره وری بیشتری بعنوان منبع پروتئین برای جمعیت رو به رشد جهان است. اما یک نگرانی مهم درباره آلودگی آبها در جهان وجود دارد.
رینر وان دن بیگلار، مدیر عامل شرکت هورتیمار می گوید: “در بسیاری از نقاط جهان آبها به دلیل فعالیت بشر آلوده اند. پلاستیک، مواد شیمیایی و همه گونه مواد زائد ناشی از فعالیت بشری در آبها موجود است. ماهی ها در آن نقاط به هر صورت این آلاینده ها را مصرف می کنند و عملا دست به انباشت آنها می زنند. وقتی این ماهی ها توسط انسانها خورده می شوند می توانند خطری بالقوه برای سلامت انسانها باشند.”
یک پروژه تحقیق اروپایی در مورد خطرات جدید تحقیق می کند و بدنبال راههای پاکسازی آلاینده ها از آبها است. طول جلبکها که بسرعت رشد می کنند به دو متر می رسد. آنها دارای چندین کارایی بالقوه از جمله پاکسازی آبها از برخی فلزات هستند.
رینر وان دن بیگلار می گوید: “جلبکهای دریایی تصفیه کننده هایی طبیعی هستند. آنها مواد شیمیایی مختلف، موجودات زنده و مواد معدنی درون آب را جذب و از آب خارج می کنند. این جلبکها با فسفات و نیترات بعنوان محصول جانبی محل پرورش ماهی قزل آلا رشد می کنند. این ترکیبی زیبا از ماهی قزل آلا و جلبک دریایی در نزدیکی یکدیگر است. ضمن اینکه جلبکها مواد دیگری را هم از آب خارج می کنند.”
خطر آلودگی آب برای ماهی و سایر غذاهای دریایی تا چه حد جدی است؟
دانشمندان تلاش می کنند تا با تمرکز بر روی آلاینده های ناشی از مواد شیمیایی نسبتا جدید که درباره آنها تحقیق زیادی هم صورت نگرفته به این سوال پاسخ دهند. مواد خطرناک درون آب از موادی که شعله ور شدن آتش را به تاخیر می اندازند تا مواد دارویی و محصولات آرایشی و همچنین فلزات سمی و میکروپلاستیکها را در بر می گیرد.
آنتونیو مارکز، محقق در زمینه امنیت و کیفیت غذاهای دریایی می گوید: “غذاهای دریایی عموما به عنوان محصولاتی سالم و با کیفیت بالا شناخته می شوند. با این حال، برخی از آنها می توانند آلوده باشند. تاکنون تنها درباره چند آلاینده رسما مقرراتی وضع شده است. اطلاعات موجود درباره بسیاری از سایر مواد شیمیایی رها شده در محیط زیست تاکنون کافی نیستند.”
تغییرات اقلیمی می تواند اوضاع را وخیم تر کند زیرا سرعت انباشت آلاینده های شیمیایی مضر در بسیاری از گونه ها در آبهای گرم بیشتر است. برخی از آلاینده های سمی مناطق گرمسیری اینک در اروپا پخش شده است. آزمایشگاهی در شهر کشکاییش در پرتغال، گرم و اسیدی شدن آبهای اقیانوس را شبیه سازی می کند تا از تاثیرات دقیق آنها بر روی زندگی دریایی آگاه شود.
آنا مولوولت، زیست شناس دریایی در این باره می گوید: “در یک مخزن ما دمای عادی و اسیدی بودن طبیعی آب دریا را شبیه سازی می کنیم. در مخزنی دیگر گرم شدن آب دریا را شبیه سازی می کنیم. هر دو مخزن با ترکیبی از آلاینده هایی که معمولا در محیط دریا پیدا می شوند آلوده شده اند و در پایان ما می توانیم تفاوت انباشت آلاینده را در این دو سناریو مقایسه کنیم.”
یک تحقیق درباره نمونه های مختلف ماهی از کشورهای مختلف اروپایی که همچنان در جریان است نشان می دهد که بسیاری از نقاط اطراف شهرهای بزرگ و بندرها تاکنون به شکل قابل توجهی آلوده شده اند. محققان از تجهیزاتی گران که در اختیار شرکتهای کوچک نیست استفاده می کنند. در عین حال آنها حسگرهای زیستی ارزان را در دست تولید دارند که در آینده نزدیک به هرکسی کمک خواهد کرد تا دریابد آیا غذاهای دریایی ما همچنان برای خوردن مناسبند یا خیر.