معماری برای من ارزشی همانند سینما دارد و به همان اندازه برای من هیجانانگیز و شگفتآور است. شاید به این دلیل که پیشتر دوست داشتم وارد سینما شوم و نه معماری، همیشه در دنیای معماری به دنبال سینمایی گونهگی فضاها میگردم. درست به همان سان که مقهور صحنههای فیلمهای پارک ژوراسیک یا هوش مصنوعی اثر استیون اسپیلبرگ، آواتار اثر جیمز کامرون یا بلید رانر به کارگردانی ریدلی اسکات در قاب دوبعدی سینما میشوم، گاه شگفتزده فضای معماریهای مورفوسیس، بن ون برکل یا دیلر اسکافیدیو نیز میشوم، با این تفاوت که این شگفتی تحقق رویایی در عالم واقعی عینی است نه در عالم ذهنی خیال و تصویر.
پاویون مهآلود به عنوان یکی از اولین و مهمترین پروژههای دفتر معماری ديلير اسكافيديو و رنفرو در نمایشگاه اکسپو 2002 سوئیس، تحقق متهورانهای از یک ایده معمارانه سینمایی است. حضور در فضایی که هم هست و هم نیست، فضایی که برای به نمایاندن خود ویژگیهای بنیادی متریال را به چالش کشیده است.
در سکانس اول، پاویون همچون تودهاي مه خود را برای مخاطب مینمایاند، مخاطب انتظاری سراب وار از این توده ابری دارد که به باور او یا خطای دید است و یا تکهای ابر که تا نزدیک زمین پایین آمده است. سوسپانس تنها واژه برای توصیف حسی تجربه این فضا هنگام حضور در آن است که میتوان برگزید. مخاطب فضا را و متریالش را احساس میکند، لمس میکند. متریال فضا را میتواند در دست بگیرد و لمس کند. همانند تجربهای که هنگام شنا درون آب دارد، آب را کنار میزند و در فضا پیش میرود.
سیالیت و سادگی بیهمتای این فضا همراه با سوسپانسی وهم گونه که وضعیتی دوگانه برای مخاطبش فراهم میکند؛ فضا ساکن است و در عین حال متغیر، مخاطب حرکت را در فضا حس میکند، تغییر در هندسه فضا را حس میکند، احساسی که مخاطب را بیشتر به یادآوری فضای فیلمهای تارکوفسکی و یا دیگران به کارگردانی آلخاندرو آمنابار تحریک میکند. مخاطب در فضای اثیری و اوهام گونه پاویون حرکت میکند، قدم میزند بیآنکه ببیند یا بداند که به کدام سوی و جهت میرود، تجربهای که شاید در فضایی بسیار تاریک یا به هنگام بستن چشمان خود با آن مواجه بوده است، اما این بار با چشمانی باز و در فضایی سراسر روشن و سفید تجربهای منحصربفرد را پیشرو دارد. آری، مخاطب به یک باره خود را درون رویاهای خود میبیند، حضوری که تا پیش از آن گاه و بیگاه در فیلمها دیده و در آن فضا زیسته است.
کلیدواژه ها: پارک ژواراسیک. هوش مصنوعی. استیون اسپیلبرگ. آواتار. جیمز کامرون. بلید رانر. ریدلی اسکات. مورفوسس. بن ون برکل. دیلرْ اسکوفیدیو. پاویون مه. تارکوفسکی