پس از صحبتم با تینتر، با بسیاری از این دانشمندان تماس برقرار کردم. آن‌ها در مقایسه با تینتر از وضع موجود امور نگران‌تر بودند. یکی هشدار داد "اوضاع ممکن است از کنترل خارج شود،" دیگری اعتراف کرد:"من ترسیده‌ام." با گذشت تابستان، حتا تینتر به‌رغم محتاط‌بودن و باملاحظه‌بودن معمولش، مایل بود اذعان کند که جامعه امروزی آسیب‌پذیری‌های داخلی دارد که امکان دارد باعث شود همه‌چیز از کنترل خارج شود؛ البته نه همین حالا، شاید نه تا چند دهه آینده، بلکه احتمالا زودتر. در واقع، او نگران است که این هرج‌ومرج قبل از پایان سال جاری آغاز شود.

او بیشتر سال‌های دهه بعد زندگی حرفه‌ای خود را صرف توسعه چنین نظریه‌ای کرد؛ نظریه‌ای که هسته کتاب او را، «فروپاشی جوامع پیچیده»، شکل می‌دهد. استدلال تینتر بر دو فرض استوار است. فرض اول این است که جوامع بشری به‌منظور حل مشکلات، پیچیدگی‌ها‌ (یعنی نقش‌های ویژه و ساختارهای نهادی که این نقش‌ها را هماهنگ می‌کنند) را ایجاد می‌کنند. تینتر ادعا می‌کند که در اکثریت قریب به اتفاق زمانی که از تکامل هومو ساپینس‌ تاکنون گذشته، بشر خود را در جوامع کوچک و نسبتا مساوات‌گرای مبتنی بر خویشاوندی سازمان داده‌اند. از آن‌زمان مشخصه تمام طول تاریخ بشر «یک روند ظاهرا غیرقابل‌توقف به سمت سطوح بالاتری از پیچیدگی، تخصص و کنترل سیاسی‌اجتماعی» بوده است. با این‌حال تینتر می‌گوید جوامع بزرگ‌تر باید براساس ساختارهای رسمی‌تر از خویشاوندی سازمان می‌یافتند که به این منظور یک «دستگاه اصلی» مرجع و یک سلسله مراتب بروکراتیک نوپا برای تخصیص منابع ظهور کرد. دولت‌ها و به همراه آن‌ها یک طبقه حاکم که وظایف اداره را برعهده داشتند، توسعه یافتند. وظایف اداره عبارتند از «قدرت طرح و تصمیم به جنگ یا کار، اخذ مالیات و طرح و تصویب و اجرای قوانین.» سرانجام جوامعی که از نظر ما به جامعه خود ما شباهت دارند، به وجود آمدند: «جوامع بزرگ، ناهمگن، به لحاظ داخلی تمایزیافته، دارای ساختار طبقاتی و کنترل‌شده که در آن منابع تأمین‌کننده زندگی به‌طور مساوی برای همه در دسترس نیستند.» برای سرپا و کنارهم نگه‌داشتن این‌چنین جوامع چیزی بیش از تهدید به خشونت لازم بود: توازنی ظریف بین مزایای نمادین و مادی که تینتر آن‌را «مشروعیت» می‌نامد و حفظ آن خود به ساختارهای پیچیده‌تری نیاز دارد، ساختارهایی که هرچه بیشتر انباشته شوند انعطاف‌ناپذیرتر و آسیب‌پذیرتر می‌شوند.

پیتر تورچین که در دانشگاه کانکتیکت تدریس می‌کند، از پینتر در این فرض که یک سازوکار منفرد و فراتاریخی منجر به فروپاشی می‌شود، پیروی می‌کند. او به مراتب بیشتر از تینتر مایل است که پیش‌بینی‌های مشخص داشته باشد. از نظر تورچین کلید فروپاشی از دست‌رفتن "مقاومت اجتماعی" است؛ توانایی جامعه برای همکاری و اقدام جمعی برای اهداف مشترک. از این منظر تورچین معتقد است که ایالات متحده پیش از شیوع کووید19 درحال فروپاشی بود. او استدلال می‌کند که در 40 سال گذشته، نفوس ایالات متحده فقیرتر و بیمارتر شده‌اند درحالی‌که نخبگان امریکا بیشتر از پیش ثروت می‌اندوزند و مشروعیت نهادی تضعیف می‌شود. او می‌گوید:"ایالات متحده دارد خودش را از درون می‌خورد."

آخرین‌باری که تابستان امسال از احوال تورچین مطلع شدم، او ـ و بیش از دو میلیون نفر دیگر ـ در پی توفان گرم‌سیری ایسایاس برق نداشتند. او می‌گوید این‌که بنشینی و در مورد بحران‌های تاریخی مطالعه کنی درحالی‌که بحران‌های تازه‌تر اطرافت موج می‌زنند، "زوایای خنده‌دار بسیاری دارد." تورچین که در اتحاد جماهیر شوروی متولد شده و پیش از روآوردن به تاریخِ انسان اکولوژیِ حیوانات خوانده، از ناپایداری بنیادی ظاهرا مقاوم‌ترین نظام‌ها به خوبی آگاه است.  او می‌گوید:"رویدادهای به‌شدت به‌هم‌زننده، درحالی‌که نامحتمل، کاملا ممکن‌اند." او می‌گوید که وقتی در سال 1977 از اتحاد جماهیر شوروی مهاجرت کرد، هیچ‌کس تصور نمی‌‌کرد این کشور به اجزای تشکیل‌دهنده‌‌ی خود تجزیه شود؛ "اما شد."