همین که "کالکتیو" شروع شد و کمی پیش رفت، یاد فیلم درخشان "مرگ
آقای لازارسکو" افتادم. پای بیمارستان‌های رومانی و سیستم درمان‌وبهداشت آن‌جا
در میان بود و بلافاصله خاطره‌ی "لازارسکو" برایم زنده شد.
یک نایت‌کلاب در بخارست، حین یک کنسرت، آتش می‌گیرد و به‌دلیل
عدم وجود درهای خروج اضطراری ده‌ها نفر کشته می‌شوند و آسیب می‌بینند. این حادثه
به تظاهراتی گسترده در بخارست منجر می‌شود و با بالا گرفتن اعتراضات، دولت استعفا
می‌دهد تا کمی اوضاع آرام شود.
"کالکتیو" گرچه از این
آتش‌سوزی تراژیک و اعتراضات متعاقبش آغاز می‌کند، اما در ادامه‌ی مسیر به حقایقی
هولناک‌تر دست پیدا می‌کند. ماجرا این است که در ماه‌های بعد از آتش‌سوزی، برخی از
نجات‌یافتگان که دچار سوختگیِ خفیف یا متوسط شده‌اند، در بیمارستان می‌میرند و تلخ
و عجیب این‌که تعداد این گروه دوم بیشتر از آنانی‌ست که در سانحه‌ی آتش‌سوزی جان
سپرده‌اند.
"کالکتیو" در مسیر یافتن
پاسخ همین سوال است که به شبکه‌ای پیچیده و ترسناک از فساد و پنهان‌کاری و
ناکارآمدی پی می‌بَرد. سی سال بعد از سقوط دولت چائوشسکو، میراث او هم‌چنان در
لایه‌های زیرین دموکراسی قابل مشاهده و ردیابی است.
"کالکتیو" می‌توانست
مستندی معمولی و متعارف باشد، اگر که به قالب آشنای مستندها در چنین شرایطی تن می‌داد؛
یعنی مصاحبه با سوژه‌های دخیل در این اتفاق: بازماندگان و سوگواران از یک‌سو، و عوامل
بیمارستان و سیاست‌گذاران از سوی دیگر، و بعد هم همدردی با جراحت‌دیدگان و زیر سوال
بُردن سیاست‌های حاکم از یک منظر شهروندی‌ْ اکتیویستی.
اما "کالکتیو" این روش و رویه را انتخاب نمی‌کند و در مقابل پا در مسیر
دشوارتری می‌گذارد که بیشتر به فیلم‌های ژانر، از نوع تحقیقاتی‌ْ‌ژورنالیستی، پهلو
می‌زند؛ فیلم‌هایی مثل "همه‌ی مردان رئیس‌جمهور"، "روز شغال"،
و "اسپات‌لایت".
مواد ضدعفونی‌کننده‌ای که در بیمارستان‌ها استفاده می‌شوند، از پیش رقیق شده‌اند و
اثر خود را از دست داده‌اند، و عفونت عاملی‌ست که جان بیماران را می‌گیرد.
این پیرنگِ یک فیلم داستانی یا علمی‌ْ‌تخیلی نیست، که وضعیت جاری بیمارستان‌های دولتی
در رومانی است. مقصر؟ شبکه‌ای درهم‌تنیده از آدم‌ها، از کارکنان ساده‌ی سیستم
درمانی تا پزشکان و روسای بیمارستان‌ها و سران حزب حاکم. در مسیر تحقیقاتِ فیلم، سیستمی
مرموز و فاسد را برابر خود می‌یابیم که پنهان‌کاری می‌کند، تهدید می‌کند، و آدم می‌کُشد
تا به هر قیمتی در قدرت بماند.
واپسین تهدید، تهدیدِ خودِ "کالکتیو" است، تهدید ژورنالیست‌ها و
افشاگرانی که پشت فیلم ایستاده‌اند. بس است، فیلم باید متوقف شود.