از اوایل دهه ۱۹۵۰ که دولت برزیل قصد داشت شهر برازیلیا را به عنوان پایتخت کشور معرفی کند، طراحی این پروژه بزرگ به نیمایر و دو تن از همکارانش سپرده شد. آنها در طول چهار سال روی زمین شهری افسانه‌ای آفریدند که تجسم حرکت و رنگ و نور بود و بسیاری آن را زیباترین شهر جهان می‌دانند. شهر به سان پرنده‌ای در حال پرواز طراحی شده است. یونسکو تمام شهر نوبنیاد برازیلیا را بخشی از میراث بشری دانسته است.

نیمایر که در نیمه دهه ۱۹۴۰ از شاگردان لوکوربوزیه، طراح و معمار بزرگ فرانسوی بود، با ایده‌های مدرن و جسوارانه به میهن خود برگشت. خمیره اصلی کارهای نیمایر آهن و پولاد و بتون است، اما او این مواد سخت و زمخت را در قالبی نرم و ظریف عرضه می‌کند. نمایی از ساختمان کنگره ملی برزیل، یکی از کارهای معروف نیمایر.

نیمایر بارها گفته بود که فرم‌های سخت و زوایای حاد و تیز را دوست ندارد. در طرح‌های او سطوح سخت آهن و بتون با هارمونی نرم و مواج به رقص در می‌آید. او گفته بود که خمیدگی‌ها و انحناهای آثارش را از کوه‌های برزیل، امواج رودها و دریاهای میهن و همچنین پیکر موزون زنان الهام گرفته است.

در معماری نیمایر خلاقیت و تخیلی جسورانه دیده می‌شود. او معماری را به گردش آزاد رنگ و نور و فضا نزدیک کرد و حتی بناهای سنتی را با نگاهی تازه و بدیع بازساخت. نمایی از کاتدرال یا کلیسای جامع در برازیلیا. درون کلیسا به جای فضای گرفته، تیره و تار کلیساهای قدیم، فضایی پرروح، زنده و جاندار است که در آن رنگ و نور به پرواز در آمده است و با موسیقی جان آدمیان همنوایی می‌کند.

نیمایر انسانی مبارز و متعهد بود و در سراسر عمر کمونیستی معتقد باقی ماند. یک بار در مصاحبه‌ای گفت: «همه انسانهای خوبی که در زندگی دیدم، کمونیست بودند.» نیمایر در فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی برای یاری به محرومان تلاش می‌کرد. او گفته بود که همیشه در فکر است که معماری را به خدمت مردم زحمتکش در آورد و به زندگی آنها اندکی شادی و نشاط وارد کند.

برخی از منتقدان نیمایر به او خرده می‌گرفتند که کار معماری او به عقاید سیاسی او ربطی ندارد، زیرا او بیش از کارکرد و نقش ساختمانه به فرم و زیبایی بناها توجه دارد. اما او بر آن بود که با فرم‌های بدیع و تازه، می‌توان در زندگی یکنواخت مردم اندکی شادی و هیجان ایجاد کرد.

اسکار نیمایر معتقد بود که در سطوح صاف و تیز حس و نشانی غیرانسانی وجود دارد. به نظر او سطوح ملایم، خمیده و ظریف به طبع و ذوق انسان نزدیکتر است. در مقاله‌ای می‌گوید که پیکر انسان برای ما آشناترین و طبیعی‌ترین فرم خارجی است. در بدن آدم هیچ زاویه‌ای نیست، همه اندام‌ها با نرمی و پیچ و خم‌های ظریف به هم گره خورده‌اند.

نیمایر به لطف عمر طولانی، موفق شد بیش از ۶۰۰ بنای معماری خلق کند. او تا آخرین روزهای عمر عمر خلاق و نوجو بود. همه کارهای او مهر و نشانی خاص بر خود دارند و شیوه دید و معماری او امروزه به عنوان سبکی ممتاز شناخته می‌شود.

ساختمان موزه هنرهای مدرن نیتروی از شاهکارهای نیمایر شناخته می‌شود. او این بنای مدرن را در سال ۱۹۸۹ طراحی کرد، یعنی زمانی که ۸۹ ساله بود. او تمام موزه را به سان گلی شکوفا مجسم ساخت که هنردوستان را از همه طرف به اندرون خود دعوت می‌کند.

نیمایر آگاه بود که طرح‌های بزرگ ساختمانی با ثروت و قدرت فراوان شکل می‌گیرند. او به عنوان معماری مردم‌دوست وظیفه خود می‌دانست که اندکی شادی و نشاط وارد این بناها کند. ساختمان مقر حزب کمونیست فرانسه در پاریس، یکی از بناهای مهمی است که نیمایر طراحی کرده است.

اسکار نیمایر در سال ۱۹۰۷ در ریو دژانیرو به دنیا آمد و در نیمه دهه ۱۹۳۰ تحصیلات معماری خود را به پایان برد. او تا آخرین روزهای زندگی فعال بود. معروف است که در سال ۲۰۰۷ که در برزیل مراسمی برای بزرگداشت صدمین سالگرد تولد او برپا شده بود، معمار بزرگ گفته بود که اول مثل هر روز به دفتر کارش می‌رود و اندکی کار می‌کند و سپس در مراسم مهمانی حاضر می‌شود.

اسکار نیمایر یکی از معماران اصلی طرح بنای سازمان ملل متحد در نیویورک بود.

نیمایر در سال ۱۹۶۴ و به دنبال روی کار آمدن دولت نظامی (خونتا) در برزیل، میهن خود را ترک کرد و به فرانسه رفت. رشته‌ای از ساختمان های بدیع و چشم‌نواز در شهرهای گوناگون فرانسه یادگار اقامت او در تبعید است. نمایی از بنای موزه هنری وولکانو، ساخت ۱۹۸۲، در بندر لوهاور، شمال فرانسه.

نیمایر در اوایل دهه ۱۹۸۰ به میهن خود برگشت و در دفتری در مرکز شهر ریو دژانیرو مشغول کار شد. معروف است که بالای میز کار او این جمله نقش بسته بود: "جهان را باید تغییر داد!" .

یکی از آخرین عکس‌های نیمایر. نماینده بزرگ معماری مدرن قرن بیستم زمانی که ۱۰۳ سال داشت، در مراسمی که در سال ۲۰۱۰ در ریو دژانیرو به افتخار او برپا شده بود شرکت کرد. دیلما روسف، خانم رئیس جمهور برزیل، در پیامی در سوگ نیمایر گفته است: "کشور ما یک نابغه را از دست داد. او یک انقلابی بود و برای دنیایی بهتر مبارزه می‌کرد." در پایتخت برزیل سه روز عزا اعلام شده است.