یادمان دیوار برلین جدایی این شهر توسط دیوار برلین و مرگهایی که در این رابطه رخ داده را روایت میکند. در سال ۱۹۹۸ به خواست جمهوری فدرال آلمان و دولت ایالتی برلین این یادمان در خیابان برناور و در تقاطع خیابان اکر بنا شد، با این نگرش که حفظ و تقویت باقیماندههای دیوار برلین به زنده نگه داشتن یاد رویدادهای تاریخی و دراماتیک این شهر کمک میکند. ایدهی ساخت این یادمان توسط موزهی تاریخ آلمان و از طرف دولت فدرال برلین مطرح شد و معماران کولف برای طراحی آن انتخاب شدند. این یادمان منطبق بر بازماندههای دیوارِ برلین شکل گرفته و در حالِ حاضر تنها نقطهای است که دیوارِ برلین را با تمام استحکامات و جزییاتش در معرض نمایش میگذارد. طرحِ معمارانِ کولف در سال ۱۹۹۴ برندهی مسابقهی طراحی این فضا شد. هزینهی برگزاری مسابقهی طراحی و ساخت اثر برگزیده معادل ۲/۲ میلیون مارک بود. دولت فدرال هزینههای ساخت و دولت محلی هزینههای نگهداری را متقبل شدند. در تاریخ ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۸ پارلمان محلی برلین اجازهی افتتاح مجموعه در سالگرد فروریختن دیوار را صادر کرد.
کل مجموعهی یادمان که ۲۲۰ متر از حاشیهی خیابان برناور را به خود اختصاص داده از چهار قسمت تشکیل شده است:
۱-دیوار و نوار مرگ؛
۲-تخریل شهر؛
۳-ساخت دیوار؛
۴-روزمرگی در کنار دیوار.
اطلاعات بیشتر در رابطه با هر یک از این قسمتها و عناصر موجود در آنها را میتوانید در اینجا مشاهده کنید. کلیسای صلح، مرکز اسناد دیوار برلین، یک نوار ۶۰ متری از مرز پیشین دیوار، پنجرهی تداعی و مرکز بازدید بخشهای اصلی این مجموعه را تشکیل دادهاند
کلیسای صلح توسط ذو معمار آلمانی رادولف ریتیرمن و پیتر سسنروث طراحی شده و در مکان پیشین کلیسایی با همین نام قرار دارد که در سال ۱۹۸۵ حین تخریبهای مرتبط با ساخت دیوار برلین بهکلی از بین رفت. بنای مذکور یک کلیسای نئو-گوتیک است که در سال ۱۸۹۴ساخته شده بود و به دست دولت آلمان شرقی در سال ۱۹۸۵ تخریب شد. ساخت کلیسای جدید در سال ۲۰۰۰ پایان رسید. این کلیسا با استفاده از روش خاک کوبیده ساخته شده و نمای آن توسط باریکههای چوبی پوشانده شده که فاصلهی این دو قسمت راهرویی پیرامون بنا را شکل داده است. فرم بیضی شکل آن در عین سادگی بسیار ژرفاندیشانه طراحی شده است. محراب و ناقوسهای باقیمانده از کلیسای قدیمی پس از تعمیرات در بنای جدید نصب شدهاند. ویدویی در رابطه با این کلیسا را میتوانید از اینجا ببینید.
مرکز اسناد که آن سوی خیابان برناور و در مقابل این قسمت از مجموعه قرار دارد، شامل اتاقهای سمینار و نمایشگاهها است. همچنین در این بنا یک برج مراقبت پنج طبقه واقع شده است. مرکز بازدید نیز که سال ۲۰۰۹ افتتاح شده است که در آن اطلاعات کاملی پیرامون این یادمان، بخشهای مختلف آن و سایر سایتهای مرتبط با دیوار برلین به بازدیدکنندگان ارائه میشود.
بخشی از این یادمان که مبتنی بر کالبد دیوار برلین شکل گرفته شامل یک نوار ۶۰ متری از دیوار است که در آن بقایای دیوار به نمایش گذاشته شده و بخشهای از بین رفته نیز بهوسیلهی قطعات آهنی بر سطح زمین مشخص شدهاند. در این قسمت دو سمتِ فضا با استفاده از دیواری مسدود شده که به شدت بر نفوذناپذیری تاکید دارد: یک دیوارِ آهنی صلب و یک جدارهی شفافِ آهنی در امتداد مخروبههای دیوارِ برلین. بر دیوارِ شمالی این عبارت دیده میشود: "به یادِ جداسازی شهر از ۱۳ آگوست ۱۹۶۱ تا ۹ نوامبر ۱۹۸۹ و قربانیان استبداد کمونیستی". "پنجرهی تداعی" که در این قسمت قرار گرفته، در سال ۲۰۱۰ ساخته شد و عنصر اصلی در بخش غربی این یادمان محسوب میشود. بر این دیواره که در زمینهای گورستان تاریخی سوفین واقع شده، تصاویری از قربانیانی قرار گرفته که در خیابان برناور جان خود را از دست دادهاند. معماری این قسمت بر طراحی منظر استوار است.
در سال ۲۰۱۳ بخش الحاقی این مجموعه به پایان رسید. همچنین مرکز بازدید در تقاطع خیابان گارتن افتتاح شد. ویدیویی در رابطه با این مجموعه را میتوانید از اینجا مشاهده کنید.