سیدنی، بیلبائو، نومیا؟ شهرهایی که به واسطه یک مداخله خارجی از معماری مدرن، شناخته، مشهور و احیا شده اند. این پدیده بسیار جذاب که اغلب با ارجاع به موزه تندیس گون فرانک گری "اثر بیلبائو" گفته می شود، به دنبال کمک معماری مدرن به توسعه اقتصادی می باشد.
مکان بعدی- پایتخت مجمع الجزایر کالدونی در اقیانوس آرام- اکنون پس از گذشت 16 سال از اتمام مرکز فرهنگی تی جی بائو توسط رنزو پیانو ، ممکن است برای کسانی که هنوز راجع به آن چیزی نمی دانند نامناسب با محیط به نظر برسد، اما قطعا این طور نیست: تاثیر دگرگون کننده این پروژه در شهر نومیا بر اقتصاد آن، کمتر از خانه اپرای سیدنی یا موزه های شناخته شده تر نبوده است. از زمان اتمام مرکز، شهر کالدونی کانون توجه معماری در سطح بین المللی بوده، چرا که طراحی مطلوب و تندیس گون پوسته های ساختمان، شهرت و کسب و کار را به طور مساوی برای جزیره و دفتر پیانو به همراه آورده است.
پس از اینکه پیانو به عنوان برنده مسابقه بین المللی در سال 1991 انتخاب شد، اینکه دولتمردان کالدونیا قصد داشتند این میزان توجه را به سمت جزیره جلب کنند کاملا غیرضروری شد. هدف درخواست ایده هایی برای طراحی مرکزی بود که از فرهنگ مردم بومی کالدونیا یعنی "کاناک" تجلیل کند، و در این فرآیند، تنش های نژادی که بین مردم بومی کالدونیا و سایر ساکنین جزیره بدتر می شد، بهبود ببخشد. که جست وجوی استعدادهای بین المللی را هماهنگ کند که فرهنگ محلی آن را بشناسد. فرهنگی که خاستگاه نقد و گوشه و کنایه بوده و با توجه به روابط تاریخی محدود بین مردم بومی و تاثیر همواره متجاوزانه مدرنیسم، تندتر نیز می شود.
در راس هدف این کمیسیون تاریخ طولانی، پیچیده و اغلب مقابله گرایانه بین مردم بومی (کاناک) و حاکمان اروپایی تبار بود. جزیره "گرند تیری" که توسط ساکنان فرانسوی در اوایل قرن 19 استعمار شده بود، نزدیک به دو قرن در برابر استثمار و بهره برداری از منابع ، ظلم و بی عدالتی فرهنگی و بردگی مردم "کاناک" دوام آورد. در اواخر قرن بیستم، جزیره دستخوش یک جنبش طولانی و گاه خونین برای استقلال توسط مردم "کاناک" شد. این جنبش به رهبری "ژان ماری تی جی بائو" بود، همان طور که این مرکز فرهنگی به نام او نام گذاری شده، تا زمانی که در سال 1989 ترور می شود. در این بستر بود که پروژه برای شناساندن یک فرهنگ به حاشیه رانده شده طراحی شد و توسط دولتمردان فرانسوی تامین مالی شد.
اگرچه جدای از سیاست نیز، به راحتی می توان فهمید که هیئت ژوری چه چیزی در طراحی مطابق مد روز پیانو دیدند و چگونه وسیله ای با ارزش و اعتبار برای شناخت در سطح بین المللی شد. با استفاده از فرم عمده خانه های سنتی به عنوان نقطه شروع، معماران با دستکاری و ساختارشکنی این فرم ها، پوسته هایی متوالی و با عظمت به صورت دایره ای شکل، جادار و دارای نور و تهویه مناسب ایجاد کردند. ده پوسته ازین مجموعه پوسته ها با ارتفاع بین 20 تا 28 متر در طول دامنه کوه کشیده شده اند. صفوف طراحی شده از فضاهای موزه در داخل و بین پوسته ها، بازدیدکنندگان را به سفری می برد که فضای صمیمی داخلی را به مناظر پیرامونی جزیره پیوند می دهد.
همانند معماران بومی گذشته، کانسپت رنزو پیانو بر تاثیر سایت و محیط به عنوان عوامل تعیین کننده در طراحی و اجرا، تاکید می کند. فرم پوسته ها ترکیبی است از روش های ساخت سنتی و مقاطع مخروطی بدون مصالح، که به زیبایی، بافت درختان پیرامون را نشان می دهد. سیستم تهویه هوای غیرفعال، نیاز به تهویه مطبوع را از بین می برد و ساختمان را تمیز نگه می دارد.
یک ناتمامیت زیبا در مورد پوسته ها وجود دارد که به طور ایده آل شاید این هندسه های ناتمام، بازتابی از این احساس باشد که فرهنگ "کاناک" به رشد خود ادامه می دهد و از ریشه های دیرینه خود تکامل می یابد، حتی اگر شرایط جدید، آن را مستلزم این می کند که فرمش را تطبیق دهد.
اگرچه فرم ساختمان به زیبایی و با درنظرگرفتن محیط طراحی شده، اما با فرهنگ محلی کالدونیا بیگانه است، همان طور که معماران این مجموعه و سنت هایی که به آن تعلق دارند بیگانه اند. حتی مصالح پوسته ها، که سعی شده شبیه به مصالح بوم آورد معماری سنتی کاناک باشد، برای پروژه به جزیره وارد شدند. برای فرهنگی که به دنبال جایگاه خود در دنیای متخاصم و جهانی است، با یک بنای جدید تنها کمی تسکین می یابد، بدون اینکه مهم باشد چقدر معماری اش دیدنی و موفق است.