معماران معاصر ایران, اتووود - بزرگترین سایت معماری
ثبت نام عضو جدید ایمیل آدرس: رمز عبور : رمز عبور را فراموش کردم

به جامعترین سامانه ارتباطی و اطلاع رسانی معماران معاصر ایران خوش آمدید خانه |  ثبت نام |  تماس با ما |  درباره ما |  قوانین سایت |  راهنما |  تبلیغات




موضوعـات مــعـماری
معماری و دیگر حوزه های فکر   - 1706
20 بنا که هرگز ساخته نشد   - 17
منظر شهری   - 1591
پداگوژی انتقادی   - 17
طراحي داخلي   - 1166
کارگاهْ مسابقه قوام الدین شیرازی   - 16
نظریه معماری   - 1131
شهرهای در حرکت   - 15
سازه های شهری   - 1080
مسابقه مرکز اجتماعی شهر صدرا   - 15
تکنولوژی ساخت   - 1072
معماری بایومورفیک   - 15
معماری حوزه عمومی   - 1062
سینما ـ طراحی صحنه ـ معماری   - 15
مرزهای معماری   - 1047
رابرت ونتوری در بیست و پنج روایت   - 15
نگاه نو به سكونت   - 915
اینستالیشن های شهری   - 14
المان شهری   - 868
ویلا ساوا ـ لوکوربوزیه   - 14
نظریه شهری   - 835
معماری و غذا   - 13
معماری و سیاست   - 802
فیلم پارازیت ساخته بونگْ جونْ هو   - 13
معماری مدرن   - 776
معماری و دشت   - 12
معماری پایدار   - 744
معماری خاورمیانه   - 11
کلان سازه   - 731
ده کتاب که هر معمار باید بخواند   - 11
روح مکان   - 670
معماری خوانی   - 10
آینده گرایی   - 660
ده پروژه کمتر شناخته شده لوکوربوزیه متقدم   - 10
معماری منظر   - 628
کنگو کوما ـ استادیوم ملی توکیو   - 10
برنامه ریزی شهری و منطقه ایی   - 624
کلیسای رونشان ـ لوکوربوزیه   - 10
آرمان شهرگرایی   - 587
بی ینال ونیز   - 10
طراحی صنعتی   - 575
درس گفتارهای اتووود   - 10
معماری تندیس گون   - 570
معماری و انسان شناسی   - 10
توسعه پایدار   - 566
فمینیسم   - 9
معماری شمایل گون   - 556
معماری و فضای زیرساخت های نرم   - 9
منتقدان معماری   - 556
اتوره سوتساس به روایت آلیس راستورن   - 9
نوسازی و بهسازی بافت های شهری   - 545
مسابقه دانشجویی اتووود ـ دوردوم. مسابقه دوم   - 9
معماریِ توسعه   - 517
ده زن برتر تاریخ معماری مدرن   - 9
باز زنده سازی   - 494
لیوینگ آرکیتکچر   - 9
هنر مدرنیستی   - 437
معماری تخت جمشید   - 8
معماری یادمانی   - 390
معماری بلوک شرق ـ جهان در حال محو شدن   - 8
طراحی نئولیبرال   - 387
شارلوت پریاند به روایت آلیس راستورن   - 8
معماری سبز   - 385
مسابقه دانشجویی اتووود ـ دوردوم. مسابقه اول   - 8
تغییرات اقلیمی   - 371
تز 1400   - 8
معماری ارزان   - 363
معماری آمریکای جنوبی   - 8
تراشه های کانسپچوال   - 359
معماری و جنگ   - 7
معماری پست مدرن   - 352
طراحی و ضایعات به روای آلیس راستورن   - 7
معماری محدود   - 333
ردلف شیندلر به روایت الیس راستورن   - 7
بنای محدود   - 323
گونتا اشتلزل به روایت آلیس راستورن   - 7
گرمایش زمین   - 317
مینت د سیلوا به روایت آلیس راستورن   - 7
معماری محلی   - 308
جنبش "جانِ سیاهان مهم است" و مسئله‌ی طراحی به روایت آلیس راستورن   - 7
اتووود کلاسیک   - 304
ریچارد نویترا به روایت آلیس راستورن   - 7
محوطه سازی   - 295
طراحی در زمانه بحران به روایت آلیس راستورن   - 7
معماری تجربی   - 285
کارلو اسکارپا به روایت آلیس راستورن   - 7
بدنه سازی شهری   - 277
عبور از مرحله جنینی   - 7
کتابخانه ی اتووود   - 276
معماری مصر   - 7
اقتصادِ فضا   - 274
منبع شناسی اتووود   - 7
معماری انتقادی   - 272
پاویون ایران ـ بی ینال ونیز 2016   - 7
معماری ـ سینما   - 268
رقابت مجتمع چندعملکردی شهید کاظمی قم   - 7
زنان و معماری   - 250
آلوار و آینو آلتو به روایت آلیس راستورن   - 7
فضای منفی   - 247
هشت کوتاه نوشته در مورد پوپولیسم   - 7
عکاسی   - 241
طراحی و پناهجویان   - 7
مسکن حومه شهری   - 237
آیلین گری به روایت آلیس راستورن   - 7
معماری های تک   - 235
باوهاوس به روایت آلیس راستورن   - 7
هنر انتزاعی   - 229
لوسی رای به روایت آلیس راستورن   - 7
گرافیک   - 215
مارسل بروئر به روایت آلیس راستورن   - 7
مسکن عمومی   - 209
چارلز رنه مکینتاش به روایت آلیس راستورن   - 7
طراحی مبلمان   - 208
باکمینستر فولر به روایت آلیس راستورن   - 7
معماری و فاجعه   - 199
طراحی در بازی و تاج و تخت به روایت آلیس راستورن   - 7
معماری فضای داخلی   - 185
سائول باس به روایت آلیس راستورن   - 7
معماری و رسانه   - 180
میس ون در روهه به روایت آلیس راستورن   - 7
مسکن روستایی   - 178
معماری و عکاسی به روایت آلیس راستورن   - 7
پروژه های دانشجویی از سراسر جهان   - 178
طراحی روی بام به روایت آلیس راستورن   - 7
معماری ژاپن   - 174
صد و بیست و یک تعریف معماری   - 6
معماری ایران   - 169
پنج پروژه لوکوربوزیه متاخر که هیچگاه ساخته نشدند   - 6
ترسیمات معماری   - 166
فرایند تکامل معماری مدرن هند   - 6
هنر گفت و گو   - 165
مسابقه ویلا 1400   - 6
بلندمرتبه ها   - 138
ورنر پنتون به روایت آلیس رستورن   - 6
اتووود ـ ایران معاصر   - 123
ده پرسش از دو معمار   - 6
معماری کوچک مقیاس   - 106
جنتریفیکیشن   - 6
ویرانه ها   - 104
معماری استرالیا   - 5
مدرنیته؛ از نو   - 98
زنان، آشپزخانه، مقاومت   - 5
معماری چین   - 97
گزارش فرانسویِ وس اندرسون   - 5
معماری آسیا   - 93
تناقض هاوپیچیدگی ها:تئوریهای پیچیدگیِ ونتوری وجیکوبز   - 5
معماری اروپا   - 91
اکنی استودیو   - 5
معماری مذهبی   - 90
کتاب هایی در باب یوتوپیا   - 5
معماری فاشیستی   - 89
رادایکالیسم ایتالیایی در سیزده روایت   - 5
معماران و چالش انتخاب معماری   - 87
شهرسازی کوچک مقیاس   - 5
معماری جنگلی   - 84
چهار یادداشت برای علی اکبر صارمی   - 4
اکسپو   - 83
اتومبیل در چهار روایت کوتاه از بری ریچاردز   - 4
ویروس کرونا و معماری   - 80
بلوپرینت   - 4
فیلوکیتکت   - 79
اتووودْ آبزرور   - 4
معماری و هنر انقلابی   - 79
شهر ژنریک و نامکان ها   - 4
گفت و گو با مرگ   - 79
اکسپوی دبی. 2020   - 4
معماری پراجکتیو   - 78
چالش های اخلاقی ریاضت ورزی در معماری به روایت پیر ویتوریو آئورلی   - 4
جهان علمیْ تخیلی   - 74
چگونه یوتوپیا در روسیه انقلابی مدفون شد   - 4
معماری هند   - 70
فرایند خلاقیت چهار پیشگام معماری مدرن   - 4
معماری دیجیتال   - 68
همه ما سایبورگ هستیم   - 4
پالپ نیوز ِ اتووود   - 68
فرهنگ کمپ به روایت سوزان سانتاگ   - 4
بحران آب   - 65
اختلال های تشخیصی معماران مدرن   - 4
مدارس معماری   - 65
معمای حبابی   - 4
معماری و نقاشی   - 61
معماری پساصنعتی   - 4
پداگوژی   - 60
معماری آفریقا   - 3
زاغه نشینی   - 57
اتووودْ باکسْ آفیس   - 3
معماری و روانشناسی   - 57
مدرنیسم هیپی   - 3
طراحی مُد   - 56
معماری مدارس   - 3
معماری کانستراکتیویستی   - 54
داریوش شایگان و هنر ایرانی   - 3
معماری و هوش مصنوعی   - 53
بازپس گیری حریم خصوصی مان به روایت آنا وینر   - 3
معماری و رنگ   - 53
ژان بودریار؛ شفافیت، ابتذال و آلودگی رابطه   - 3
معماری و ادبیات   - 52
فیلم پدر ساخته ی فلوریان زلر   - 3
آنتروپوسین   - 52
شش پروژه شاخص معماری پست مدرن   - 3
معماری بیابانی   - 50
اندیشیدن از مجرای پاسخ های کووید 19 با فوکو   - 3
معماری و آب   - 50
باشگاه مشت زنی   - 3
معماری اوایل قرن بیستم روسیه   - 47
رقابت آسمانخراش ایوُلو 2016   - 3
هنر روسیه   - 45
آینده کجاست؟ روایتی از رولینگ استون   - 3
طراحی در وضعیت پندمیک به روایت آلیس راستورن   - 45
لویی کان به روایت آلیس راستورن   - 2
باهاوس   - 44
اسمیتسن‌ ـ رابین هود گاردنز   - 2
جنبش متابولیسم   - 44
کودتایی که در مورد ان صحبت نمی کنیم   - 2
معماری و گیم   - 40
تعییرات زیست محیطی ـ انقلاب یا انهدام   - 2
معماری و سلامت   - 37
یوتوپیاهای سیاره ای . نیکیتا داوان با آنجلا دیویس و گایاتری اسپیواک   - 2
درگذشت زاها حدید   - 35
جودیت باتلر مارا به تغییر شکل خشم مان فرا می خواند؛ گفت و گویی با ماشا گِسِن   - 2
معمارْستاره ها به روايت اتووود   - 34
برج سیگرام چگونه جهانی شد؟   - 2
طراحی پارامتریک   - 34
زیستْ ریاضت و همبستگی در فضای اضطراری   - 2
اکسپو شانگهای 2010   - 33
فیس بوک، گوگل و عصر تاریک سرمایه داری نظارتی   - 2
معماری آمریکا   - 33
شهرهای پیشاصنعتی   - 2
معماری مجازی   - 31
رابرت نوزیک، یوتوپیا و دولت حداقلی   - 2
اکسپو میلان 2015   - 28
فیلم های اتووود   - 2
پاویون های سرپنتین   - 28
سایبرفمینیسم   - 2
معماری پس از یازدهم سپتامبر   - 25
معماری و کودک   - 2
معماری؛ خیر مشترک و امید اجتماعی   - 24
سایبورگ   - 2
معماری و کوه   - 23
سایبرنتیک   - 1
طراحی جزییات   - 23
نمایش های مد پرادا   - 1
معماری و آسمان   - 21
ان اف تی   - 1
جشن نامه اتووود   - 21
متاورس   - 1
زاها حدید از نگاه معماران ایرانی   - 21
فیلمْگفتارهای معماری و پداگوژی معماری   - 1
زنانِ معمارِ ایرانی و سقف شیشه ای در نوزده روایت   - 20
تابْ آوری دفاتر نوپای معماری   - 1
معماری ـ موسیقی   - 19
پیتر آیزنمن و خانه شماره یک به روایت روبرت سومول   - 1
شانزده کتاب برای ورود به جهان اِی آی و عصر آنتروپوسین   - 19
ده پرسش از هشت معمار   - 1
سینما به ترتیب الفبا به روایت هاوارد سوبر   - 18
چهل نکته در باب هایدگرْخوانی   - 1
فرهنگ نفت   - 18
شهرْخوانی با اتووود   - 1
پردیس ویترا   - 18

طــراحــــــــــــــان
آر ای ایکس   - 3
زیگموند فروید   - 19
آراتا ایسوزاکی   - 16
ژان بودریار   - 11
آرشیگرام   - 8
ژان نوول   - 22
آرکی زوم   - 6
ژاک دریدا   - 19
آلبرت پوپ   - 4
ژاک لوگوف   - 4
آلدو روسی   - 15
ژیل دلوز   - 34
آلفرد هیچکاک   - 5
سائول باس   - 7
آلوار آلتو   - 19
ساسکیا ساسن   - 9
آلوارو سیزا   - 9
سالوادور دالی   - 2
آن تینگ   - 4
سانا   - 5
آنتونی گائودی   - 28
سانتیاگو کالاتراوا   - 14
آنتونی وایدلر   - 5
سدریک پرایس   - 3
آنتونیو نگری   - 6
سو فوجیموتو   - 18
آنسامبل استودیو   - 2
سوپراستودیو   - 9
آنیش کاپور   - 8
سورِ فِهْن   - 6
آی وِی وِی   - 34
سوزان سانتاگ   - 10
آی/ تری   - 2
شاشونا زوبوف   - 4
اُ ام اِی   - 59
شیبیک و کریستوف   - 2
اتوره سوتساس   - 8
شیگرو بان   - 34
ادریان لابوت هرناندز   - 5
عبدالعزیز فرمانفرمایان   - 4
ادوارد برتینسکی   - 1
فدریکو بابینا   - 30
ادوارد سعید   - 17
فرانک گهری   - 50
ادوارد سوجا   - 10
فرانک لوید رایت   - 45
ادواردو سوتو دی مُرِ   - 18
فرای اوتو   - 10
ادولف لوس   - 9
فردا کولاتان   - 2
ارو سارینن   - 30
فردریک جیمسون   - 4
اریک اوون موس   - 14
فرشید موسوی   - 3
اریک هابسبام   - 2
فمیهیکو ماکی   - 4
استن آلن   - 4
فیلیپ جنسن   - 7
استیون هال   - 32
گابریل کوکو شنل   - 2
اسلاوی ژیژک   - 18
گایاتری چاکراوارتی اسپیواک   - 7
اسنوهتا   - 7
گرگ لین   - 7
اسوالد متیوز اونگرز   - 7
گونتا اشتلزل   - 1
اسوتلانا بویم   - 5
لئوپلد بانچینی   - 2
اسکار نیمایر   - 38
لئون کریر   - 2
اف او اِی   - 9
لبس وودز   - 26
ال لیسیتسکی   - 5
لوئیس باراگان   - 2
الیس راستورن   - 112
لوئیس مامفورد   - 1
اِم اِی دی   - 25
لودویگ لئو   - 3
ام وی آر دی وی   - 74
لودویگ میس ون دروهه   - 29
اماندا لِــوِت   - 4
لودویگ هیلبرزیمر   - 4
اورهان پاموک   - 4
لودویگ هیلبرزیمر   - 1
اویلر وو   - 9
لوسی رای   - 15
ایلین گری   - 9
لویی کان   - 39
ایوان لئونیدوف   - 4
لوییجی مورتی   - 1
بئاتریس کُلُمینا   - 10
لوییس بورژوا   - 8
بال کریشنادوشی   - 4
لُکُربُزیه   - 153
باک مینستر فولر   - 13
لیام یانگ   - 4
برنارد چومی   - 36
لینا بو باردی   - 4
برنارد خوری   - 2
مارتین هایدگر   - 32
برنو زوی   - 7
مارسل بروئر   - 7
بنیامین برتون   - 8
مارشال برمن   - 16
بوگرتمن   - 1
مانفردو تافوری   - 16
بی یارکه اینگلس   - 69
مانوئل کاستلز   - 3
پائولو سولری   - 4
ماکسیمیلیانو فوکسِس   - 10
پائولو فریره   - 2
مایکل سورکین   - 4
پاتریک شوماخر   - 3
مایکل گریوز   - 6
پال گلدبرگر   - 1
محمدرضا مقتدر   - 4
پرویز تناولی   - 2
مخزن فکر شهر   - 1
پری اندرسون   - 3
مـَــس استودیو   - 3
پل ویریلیو   - 28
معماران آر سی آر   - 5
پیتر آیزنمن   - 59
معماران مورفسس   - 16
پیتر برنس   - 5
موریس مرلوپنتی   - 2
پیتر زُمتُر   - 69
موشه سفدی   - 12
پیتر کوک   - 10
میشل سر   - 3
پیر بوردیو   - 5
میشل فوکو   - 59
پییر ویتوریو آئورلی   - 14
نائومی کلاین   - 5
تئودور آدورنو   - 7
نورمن فاستر   - 36
تادو اندو   - 13
نیکلای مارکوف   - 1
تام مین   - 13
هانا آرنت   - 10
تام ویسکامب   - 10
هانری لفور   - 24
تاکامیتسو آزوما   - 3
هانی رشید   - 5
توماس پیکتی   - 5
هرزوگ دی مورن   - 31
توماس هیترویک   - 31
هرنان دیاز آلنسو   - 18
تیتوس بورکهارت   - 2
هنری ژیرو   - 3
تیموتی مورتُن   - 2
هنریک وایدولد   - 1
تیو ایتو   - 25
هنس هولین   - 5
جاشوا پرینس ـ رامس   - 2
هوشنگ سیحون   - 14
جان برجر   - 2
هومی بابا   - 2
جان هیداک   - 7
واسیلی کاندینسکی   - 2
جف منن   - 2
والتر بنیامین   - 30
جفری کیپنس   - 3
والتر گروپیوس   - 18
جورجو آگامبن   - 8
ورنر پنتون   - 5
جوزپه ترانی   - 2
ولادیمیر تاتلین   - 13
جولیا کریستوا   - 2
ولف پریکس   - 1
جونیا ایشیگامی   - 7
ونگ شو   - 8
جیمز استرلینگ   - 1
ویتو آکنچی   - 12
جین جیکوبز   - 2
ویوین وست وود   - 6
چارلز جنکس   - 7
ک. مایکل هیز   - 2
چارلز رنه مکینتاش   - 7
کارلو اسکارپا   - 13
چارلز کوریا   - 15
کازو شینوهارا   - 2
چاینا میه ویل   - 4
کازیو سجیما   - 2
حسن فتحی   - 6
کالین روو   - 1
حسین امانت   - 3
کامران دیبا   - 13
خورخه لوئیس بورخس   - 2
کامرون سینکلر   - 11
داریوش آشوری   - 1
کریستفر الکساندر   - 2
داریوش شایگان   - 13
کریستین نوربرگ ـ شولتز   - 15
دانیل لیبسکیند   - 24
کریم رشید   - 5
دنیس اسکات براون   - 10
کلر استرلینگ   - 2
دورته مندروپ   - 3
کلود پَره   - 3
دیلرـ اِسکـُـفیدیو+رِنفرو   - 23
کنت فرمپتن   - 14
دیوید رُی   - 2
کنزو تانگه   - 10
دیوید گیسن   - 2
کنستانتین ملنیکف   - 3
دیوید هاروی   - 25
کنگو کوما   - 47
رابرت نوزیک   - 2
کوپ هیمِلبِلا   - 23
رابرت ونتوری   - 31
کورنلیوس کاستوریادیس   - 3
رُدولف شیندلر   - 7
کوین لینچ   - 7
رضا دانشمیر   - 5
کیانوری کیکوتاکه   - 1
رم کولهاس   - 119
کیتیو آرتم لئونیدویچ   - 1
رنزو پیانو   - 34
کیشو کـُـروکاوا   - 8
ریچارد مِیر   - 8
یان گِل   - 9
ریچارد نویترا   - 7
یو ان استودیو   - 32
ریموند آبراهام   - 1
یورگن هابرماس   - 15
رینر بنهام   - 2
یورن اوتزن   - 1
رینهولد مارتین   - 5
یونا فریدمن   - 5
ریکاردو بوفیل   - 7
یوهانی پالاسما   - 12
زاها حدید   - 196

کـاربـــــــری هـا
مسکونی   -877
گالری   -95
زیرساخت های شهری   -477
هتل   -84
فرهنگی   -383
ورزشی   -68
پاویون   -303
حمل و نقل عمومی   -39
موزه   -273
بیمارستان و داروخانه و کلینیک   -38
اداری ـ خدماتی   -255
ویلا   -27
تفریحی   -192
مجموعه های مسکونی   -8
مسکونی ـ تجاری   -173
زاغه نشینی   -6
اموزشی   -158
سرویس بهداشتی عمومی   -5
صنعتی   -114
عناصر یادمانی شهری   -5
معماری مذهبی   -108
تجاری   -3
حامی اتووود
مقـــــــــــالات
    دیوید هاروی و شهر در قامت فهمی انسانْ تولید
        آرش بصیرت "سردبیر اتووود"
    پهنه ی معلق تهران؛ شاه عبدالعظیم یا شهر ری
        علی رنجی پور
    دیوید هاروی و شهرســــــــــــــــــــــــــــــــــازی آلترناتیو
        آرش بصیرت "سردبیر اتووود"
    هنر گفت و گو ـ جان بریسندن و اد لوییس با دیوید هاروی
        آرش بصیرت "سردبیر اتووود"
چنـــــد پــــروژه
مجموعه مسکونی شاه پریان
طراح : علیرضا امتیاز "مدیر اتووود"
منزل شخصی دکتر دلیر - خیابان ولیعصر کوچه 8
طراح : محمود امیدبخش
مجموعه ي تجاري و پاركينگ طبقاتي شقايق
طراح : امين حشمتی
خانه شعر ، پايان نامه معماري كارشناسي ارشد
طراح : م معيت
گذرگاه همیابی
طراح : محمود امیدبخش
کاریــــــــــــابی
   کاریابی
   لیست درخواست ها ی قبلی شما
   لیست کاندیدها به تفکیک استان
   لیست فرصت های کاری به تفکیک استان
وبـــــلـاگ هـــــا
آرشیتکت نمونه
مدیر : مسعود زمانیها
معماری به مثابه ساخت-سجاد نازی
مدیر : سجاد نازی
فتوت نامه معماران
مدیر : اخوان الصفا
مجله معماری Architecture Foolad City
مدیر : مسعود پریوز
معــــرفی کتــــــاب
رهیافت پدیدارشناسی در اندیشه پیتر زومتور
نویسنده :  .
انتشارات : علم معمار

حامی اتووود
 رسانه ی تخصصی معماری و شهرسازی میم زون
هنر گفت و گو ـ روزنامه شرق با بهرام شیردل
اتووود سرویس خبر:   گروه ترجمه و تحقيقات اتووود
1395/03/30
مـنـــــــبـع : روزنامه شرق شماره ۲۶۱۰ ، ۲۹ خرداد ۱۳۹۵
تعداد بازدید : 2892

بهرام شیردل. این اسم در دنیای معماری حتی نیاز به توضیح مجدد یا اضافه‌ای ندارد. موافقان و مخالفان، او را خوب می‌شناسند، بر ویژگی‌هایش به‌ویژه در سخنوری و دست‌های قوی‌اش در طراحی واقفند. گروهی معتقدند او معمار مؤلفی است، زیرا بدون آنکه به فکر تقلید یا کپی باشد، می‌تواند اصل و عصاره آنچه را که در سر دارد روی کاغذ بکشد و از دلِ شرکت “شیردل و همکاران” بیرون دهد و گروهی دیگر، او را ایده‌پردازی خلاق می‌دانند که بسیاری از پروژه‌هایش به دلیل بلندپروازی هیچ‌گاه اجرا نشده‌اند. فارغ از اینها، این مصاحبه، شیردل را در مقام یک منتقد معماری می‌شناسد و از او سؤال پرسیده. هدف، پیداکردن نقطه‌نظری تازه درباره معماری امروز شیردل و نقدی به وضعیت معماری در ایران است. شیردل در این مصاحبه از همه‌چیز سخن گفته؛ از نقش‌هایی که به او داده‌اند تا به‌نوعی حاتم طایی و دن‌کیشوت در معماری ایران باشد و از نقشی که خود مایل به درانداختن آن است: "ایجاد اولین مدرسه مستقل معماری در ایران". این گفت‌وگو قطعا در روزهای آینده با بازخوردهای فراوانی همراه خواهد بود و گروهی به گله و گروهی به اعتراض درباره آن سخن خواهند راند، اما واقعیت این است که شیردل در این گفت‌وگو، خالصانه سخن می‌گوید؛ او نگران و ناراحت است و این برای معماری که ٢٠ سال پیش با اندیشه تغییر به دنیای معماری ایران آمده، حکایت از نوعی دلواپسی پدرانه دارد:

‌ دیدگاه امروز شما نسبت به معماری ایران چیست و حضور دودهه‌ای شما در ایران، چه تغییراتی در نوع نگاه‌تان به مسئله معماری ایجاد کرده است؟
دیدگاه امروز من در حقیقت این است؛ “معماری؛ تسخیر نیروها”. اما اگر بخواهم به دو دهه پیش بازگردم، باید بگویم بحث این ٢٠ سال، بحث جالبی است. من حدود ٢٠ سال است که به ایران آمده‌ام، منظورم “برگشتن” نیست، منظورم “آمدن” است، چراکه اگر آدمی ٢٠ سال از سرزمین و کشور خودش دور باشد و بعد بازگردد، مثل یک آدم خارجی است، چون در عرض این مدت، بسیاری چیزها در این سرزمین عوض شده و از سوی دیگر، خود او هم عوض شده است. وقتی که آن زمان به‌عنوان یک شرکت خارجی برای طراحی ترمینال مسافری فرودگاه امام(ره) به ایران بازگشتم، ما هنوز در قرن بیستم بودیم و امروز که داریم با هم حرف می‌زنیم، در قرن بیست‌ویکم هستیم. این به نظر من مهم‌ترین مؤلفه بحث ماست. فاصله تاریخی و زمانی این دو موقعیت، فاصله ١٦ سال نیست، فاصله یک قرن است. قرنی تمام شده و قرنی پیش‌ِروی ماست. ٢٠ سال پیش، من معمار جوانی بودم، اما امروز معمار جوانی نیستم و مسلما متفاوت از آن سال‌ها فکر می‌کنم. ٢٠ سال پیش دغدغه من این بود که در فضای معماری مشغول به کار شوم و چون تازه به خاطر یک مسابقه معماری و یک نمایشگاه معماری به شهرت رسیده بودم، اهداف دیگری در سر می‌پروراندم. آن زمان من معماری‌ای را مطرح کرده بودم که برای بسیاری از معمارها و نهادهای معماری، آن نوع از معماری به شکل مسئله‌ای مشخص درآمده بود و طبعا در همان راستا تلاش می‌کردم. اما امروز مسئله و فکرم درباره معماری، مسئله‌ای متفاوت است.
‌ آن زمان دغدغه اصلی شما تثبیت و اثبات مهارت‌هایتان در حوزه معماری بود؟
نه، وقتی که در یک مسابقه معماری شرکت کرده و با بزرگ‌ترین معماران دنیا در این مسابقه رقابت کرده بودم و پروژه‌ام را در موزه مدرن آرت‌نیویورک به نمایش گذاشته شده بودم، این به‌نوعی، تثبیت مهارت من بوده. درواقع دغدغه اثبات‌کردن خودم را به دیگران نداشتم، امروز هم ندارم. امروز دغدغه من این است که رابطه معماری با اجتماع چیست؟ معماری چه کاری برای اجتماع می‌کند و چه کاری نمی‌کند؟ درحقیقت معنای معماری و کاربرد آن برای اجتماع چیست؟ اما نباید نادیده بگیریم حتی همان ٢٠ سال پیش هم معمارانی بودند که روی پروژه معماری قرن بیست‌ویکم کار می‌کردند و نگاهی آینده‌گرا داشتند. این مسئله‌ای مشخص بود که ما به پایانی رسیده‌ایم و نیاز به معماری جدید برای قرن جدید داریم. این موضوعی بود که به طور مشخص در زمان دانشگاه هم، مشغول کار روی آن بودیم. موضوع و مسئله ما در زمان دانشگاه این بود که جریان مدرن معماری تمام شده و کارآمد نیست. جریان پست‌مدرنیست معماری هم شاید به‌نوعی فقط عکس‌العملی به مدرنیسم باشد و کارآمدی زیادی ندارد، بنابراین چه معماری‌ای باید جایگزین جریان مدرن معماری شود. خیلی آگاهانه روی این موضوع کار می‌کردیم و البته پایه‌های تئوریک این موضوع هم در آمریکا از سوی تعداد مشخصی از معماران آن زمان و یک‌سری دانشکده‌های معماری شکل گرفت. امروز معماری قرن بیست‌ویکم که آن موقع داشتیم به آن فکر می‌کردیم، به جریانی شناخته‌شده تبدیل شده؛ پروژه‌های آن طراحی ساخته شده و تا اندازه‌ای در برخی نقاط دنیا، تکلیف خود را روشن کرده است. اما مسئله معماری قرن بیست و یکم چیز دیگری است و این مسئله‌ای نبود که ما آن زمان- ٢٠ سال پیش-می‌توانستیم پیش‌بینی کنیم، چراکه آن زمان به لحاظ تاریخی، قبل از ١١ سپتامبر قرار داشتیم. امروز و پس از آن اتفاق، شهرها و جوامع کاملا تغییر کرده‌اند و به‌همین‌دلیل معماری قرن هم تغییر کرده و باید این تغییر را درک و کشف کرد. (روی مونیتور اتاق گفت‌وگو، عکسی از شهر دمشق پخش می‌شود).
‌ می‌توانید درباره این عکس توضیح دهید و بگویید چه ارتباطی به موضوع موردبحث ما دارد؟
این تصویر، تصویر صف نان در یک روز کاملا معمولی در دمشق است. من امروز فکر می‌کنم مسئله معماری قرن بیست‌ویکم، این عکس است؛ یک شهر که با تاریخ و تمدن کهنش امروز رو به ویرانی است، ساختمان‌ها را ببینید، گویی دیکنستراکت شده‌اند. اگر معماری را “ساختن” و از ریشه “کنستراکت” در نظر بگیریم، آنچه اینجا شاهد آن هستیم، نوعی “دیکنستراکت” یا ساختارزدایی است. فضای معماری امروز دمشق، درباره ساختن نیست، بلکه درباره تخریب است و این صحنه‌ای پیش‌ِروی معماری امروز دنیاست که معماران باید به آن پاسخ دهند. آدم‌هایی که در این شهر زندگی می‌کنند، هر روز چنین صف طویلی را برای یافتن تکه‌ای نان صبر می‌کنند. چنین تصویری، نشانه‌ای از آن است که تمدن و به‌مثابه آن، معماری جهان امروز، به اینجا رسیده است. این دستاورد آن چیزی است که سال‌ها ساخته و روی هم انباشته شده و من این تصویر را بهترین بازگو‌کننده مسئله معماری قرن حاضر می‌دانم. سؤالم این است منِ معمارِ نوعی در چنین فضایی چه می‌توانم بکنم؟ چه پاسخ فضایی و سازماندهی‌ای برای این مردم دارد؟ اصلا معماری برای بهترکردن زندگی این مردم چه می‌تواند بکند؟ پاسخ را در همین عکس می‌شود یافت: معماری ما هیچ‌کاری برای این فضا نمی‌تواند بکند!
‌ فکر می‌کنید در سطح بین‌المللی، معماری ما این قابلیت را ندارد که پاسخی برای چنین ویرانی گسترده‌ای داشته باشد؟
بهتر است بپرسیم معماران ما امروز چه می‌کنند؟ در همین‌روزها که داریم با هم گفت‌وگو می‌کنیم، فصل، فصل “بی‌ینال ونیز” است. ایران در بی‌ینال ونیز ٢٠١٦ چند غرفه دارد درحالی‌که کشورهای دیگر عموما یک غرفه دارند. هیچ‌کدام از غرفه‌های ایران و بچه‌هایی- منظورم از به‌کاربردن واژه بچه‌ها، توهین یا تحقیر نیست، بلکه خصوصا به این کلمه اشاره کردم- که دارند با معماری بازی می‌کنند، برای این بی‌ینال، چه پاسخی برای واقعیت امروز جهان دارند؟ چه پاسخی برای این فاجعه که همین‌الان در فلات بزرگ ایران رخ داده و شهری مانند دمشق را ویران کرده است، دارند؟ حضور ما در سوریه، مسئولیت ماست؛ درباره مردم مسلمان سوریه که در فلات بزرگ ایران زندگی می‌کنند. موضوع بی‌ینال ونیز هم خیلی روشن است. دایرکتور بی‌ینال ونیز از معماران جهان خواسته برای چنین رخدادهایی در جهان جایگزین فضایی ارائه کنند، نه اینکه بیایند و استعدادها و مهارت‌هایی را که ندارند، به رخ بکشند! مسئله ما، فاجعه‌ای است که در سوریه اتفاق افتاده؛ با آن‌چه باید کرد؟ مردمش را راهی اروپا کنیم؟ همه آنها را در خانه‌هایشان بکشیم و صورت‌مسئله را پاک کنیم؟ ذهنم امروز درگیر چنین فضاهایی است.
‌ چرا به‌عنوان یک معمار، به چنین مسئله‌ای به لحاظ جغرافیایی تا این اندازه دور و نامأنوس به لحاظ بستر فعالیت، فکر می‌کنید؟
٢٥ درصد جمعیت جهان مسلمان هستند. چه سهمی از اقتصاد جهان متعلق به مسلمانان است؟ فقط چهار درصد! باقی این حق کجاست و دست کیست؟ اصلا حق کیست؟ فکر می‌کنم این مردم مثل اکثر مردم مسلمان جهان، حق خود را مطالبه می‌کنند همان‌طور که دیگر گروه‌های جهان حق خود را گرفتند. مسئله اینجاست که این ٢٥ درصد از جمعیت جهان، فقط چهار درصد اقتصاد دنیا را دارند، چطور؟ غرب‌زده‌شان کرده‌اند؛ یعنی مصرف‌گرایی با تأکید بر اقتصاد غرب. مشکل امروز غرب با ایران این است که چرا این بازار بزرگ، مصرف‌گرای غرب نیست اگرچه ذهن ایرانی، ذهنیتی غرب‌زده شده، تمدن خودش را فراموش کرده و ارزش‌های تحمیل‌شده غربی را پذیرفته. با واردکردن این باورها در ذهن ما مردم، ما را غرب‌زده کرده‌اند و بدون شناخت و درک آن ارزش‌ها، دنباله‌رو و در طلب ارزش‌های غرب هستیم. این دقیقا اتفاقی است که در سوریه و دمشق افتاده. اگر سوریه یا دمشق غرب‌زده نبود، اگر کشوری توسعه‌یافته بود، اگر هویت خودش را داشت، کسی نمی‌توانست چنین بلایی بر سرش بیاورد. مردمی که امروز از عراق، سوریه، افغانستان، لیبی و حتی ایران می‌خواهند به اروپا مهاجرت کنند، به‌این‌دلیل است که می‌خواهند سهم خود را از اقتصاد جهانی در آنجا مطالبه کنند.
‌ یعنی درواقع نگاه شما این‌طور است که توسعه‌یافتگی می‌تواند مانع غرب‌زدگی شود؟
امروز چین و تا حدودی هند دارند سعی می‌کنند از زیر بار غرب‌زدگی بیرون بیایند، اما ایران ١٢٠ سال است که می‌خواهد توسعه‌یافته شود و از زیر بار غرب بیرون بیاید! ! در ١٢٠ سال اخیر، برنامه ایران، آرزوی توسعه‌یافتگی بوده، ولی هنوز به آن نرسیده و احتمالا هم نخواهد رسید، چراکه اگر می‌خواست و می‌توانست، در این یک قرن‌وخرده‌ای باید چنین اتفاقی می‌افتاد. فکر می‌کنم ایران، “فقط” می‌خواهد توسعه‌یافته شود، اما تلاشش را نمی‌کند. آیا اگر دمشق یک شهر توسعه‌یافته بود، حتی توسعه‌ای شبیه به آنچه امروز در دوبی از نظر سخت‌افزاری شاهد هستیم، بازهم چنین سرنوشتی پیدا می‌کرد؟ توسعه کالبدی دوبی، دلیل مهمی برای حمله‌نکردن غرب به ساختاری است که خود در آن نقش داشته و دارد. سوریه وا داده بود، چون به سمت پیشرفت و توسعه حرکت نکرد و ضعیف ماند، این بلا بر سرش آمد.
‌ به کشوری غرب‌زده می‌گوییم بازار کالاهای غربی است، چطور غرب می‌پذیرد که بازار خود را بمباران کند؟
اگر بخواهم از زاویه دید یک معمار به این سؤال پاسخ دهم، باید نگاهی تاریخچه‌ای داشته باشم. معماری و شهرسازی نه‌تنها در قرن بیست‌ویکم، بلکه در طول ادوار تاریخی، همواره با اقتصاد، اجتماع، جغرافیا و تاریخ رابطه داشته است. برخلاف آنچه در ایران به معماری نسبت می‌دهند یعنی یک رشته فنی و مهندسی، معماری در طول این اعصار در جهان تعریف گسترده‌تر و میان‌رشته‌ای‌تری داشته و دارد. معماری نه‌فقط علم مهندسی نیست، بلکه آمده تا برای زندگی مردم یک جایگاه تعریف کند. معماری باید بتواند یا بکوشد شهر را بسازد و به مردمش این جایگاه را بدهد. اگر دمشق یا حتی تهران فرودگاهی بزرگ و مجهز بین‌المللی داشتند، من فکر می‌کنم در شرایط امروز نبودیم. برای اینکه وقتی جریان اقتصادی و اجتماعی مدرن و کارآمدی در جایی حضور داشته باشند، کسی نمی‌تواند آن “جا” را تخریب کند. دمشق آماده چنین شرایطی بود، توسعه‌نیافتگی و مشکلات اقتصادی، مردمش را به مهاجرت وادار کرده و برای این جنگ مهیا بود.
‌ بااین‌حساب، میل به تعیین‌تکلیف توسعه‌نیافتگی در ایران را هم می‌توان جزء دیدگاه‌های امروز شما به حساب آورد؟
شاید هم دیر شده، البته من این‌طور فکر نمی‌کنم. معتقدم ایران پتانسیل بالایی دارد اما باید به آن توجه کند. ایران در طول این سال‌ها برای توسعه، خود را متکی به نفت و صنعت می‌دانسته، ولی خب، صنعت و تکنولوژی ایران چنان پیشرفتی ندارد که کشوری بخواهد از آن به‌عنوان ظرفیت توسعه‌پذیری استفاده کند.
‌ پس معتقدید معماری ایران این زمینه را دارد اگر نگوییم ظرفیت، لااقل انگیزه‌ای برای توسعه کشور محسوب شود؟
ببینید ایران قرن‌ها معماری را صادر کرده است. حتی اگر به کانون‌های تمدن در آسیا بپردازیم، ایران، هند، چین و در قرن‌های اخیر ژاپن، ایران به همه این مناطق معماری خود را صادر کرده است؛ چهارباغ پاسارگاد که نماد چهار رودخانه بهشت است، الگوی شهر نیوهیون در آمریکا، قصرالبدیع در مراکش و تاج‌محل در هندوستان است. از این مثال‌ها زیاد زده شده و قصد تکرار آن را ندارم، اما حرفم اینجا بازگشت به همان جمله اول است؛ “معماری؛ تسخیر نیروها”. معماری، کپی‌کردن معماری‌های گذشته یا اختراع فرم‌های تازه نیست. تعبیر من از “معماری؛ تسخیر نیروها” این است که معمار باید به نیروهایی که هستند، حساس باشد و بتواند آنها را تسخیر کند؛ نیروهای اجتماعی، اقلیمی، جغرافیایی و... را بخواند و بتواند آنها را به معماری بدل کند. این کاری است که تاریخ معماری ما، شاهد آن بوده، مثلا درباره طاق‌کسرا؛ این پروژه عظیم معماری، نتیجه یک مسابقه بین‌المللی معماری در ایران است. جالب است در دوره ساسانی، این توان را داشته‌ایم که یک مسابقه بین‌المللی معماری برگزار کنیم، نتیجه‌اش روشن شود و برنده مسابقه بتواند اثر خود را اجرا کند. اکنون نکته جالب اینجاست که برنده این مسابقه یک معمار رومی بوده.
در زمانی که ایران و روم در جنگ بوده‌اند ولی مسابقه برگزار شده، داوری اتفاق افتاده و در آن فضا، یک معمار رومی را برنده کرده‌اند و اثرش ساخته شده است. پس ما داریم درباره یک تمدن و سازمان معماری‌ای حرف می‌زنیم که بسیار‌بسیار غنی بوده، مهارت داشته و نگاهش، نگاهی آینده‌گرا بوده است اما حتی آنچه در پیش بوده را امروز دیگر نداریم. الان تجربه من درباره مسابقات معماری تجربه‌ای متفاوت است. در ژاپن، اجتماع هرمی و منظم این‌طور تصمیم می‌گیرد که برنده مسابقه کیست، آیا باید ژاپنی باشد یا خارجی؟ اهداف پروژه از همان ابتدا مشخص است، در طول مسابقه هم معلوم است چه کسی باید برنده شود.
‌ در ایران چطور؟ تجربه شما از مسابقات معماری در ایران چطور است؟
من می‌گویم کشوری که قرن‌ها تجربه‌اش را در حوزه معماری صادر کرده، می‌تواند صادرات فرهنگی داشته باشد، یعنی کالای فرهنگی خود را در شکل‌های مختلف صادر کند. وقتی که تعداد آثار تاریخی ژاپن کمتر از تعداد بناهای تاریخی در ورامین است، یعنی اینکه ما ظرفیت داریم این ثروت غنی فرهنگی را صادر کنیم اما ما یعنی جامعه معماری ایران، ادراک لازم را برای این کار ندارند، چرا؟ چون معماران ایران عموما غرب‌زده هستند. ممکن است بعضی‌ها به خاطر نگاه معطوف به سنت معماری در ایران به شهرت رسیده باشند، اما در سوی دیگر، آنهایی ایستاده‌اند که یا قسم‌خورده مدرنیسم و سوپراستارهای غرب هستند، یا کارشان به جایی می‌کشد که نماهای رومی-سنتی به بازار عرضه می‌کنند. هر دو اینها دو روی یک سکه هستند و هیچ‌کدام راه به جایی نمی‌برد. چه بیاییم معماری سنتی انجام دهیم و چه به سمت معماری غربی برویم، هیچ‌کدام باعث توسعه کشور ما نمی‌شود، چراکه معنا و مفهوم و پایه و اساسی در بطن معماری ندارد. باید دید چطور می‌شود کهن‌الگوهای معماری باستانی ایران را به قرن بیست‌ویکم آورد و شاید آن‌موقع است که بتوانیم توسعه‌ای معطوف به احیای فرهنگ، معماری و شهرسازی خودمان داشته باشیم.
اما در همین ١٢٠سالی که به قول شما فقط مشتاق توسعه بوده‌ایم، جامعه نخبه ما هم هیچ‌گاه، ایده‌ای را به عمل نرسانده. شاید به‌این‌دلیل که هسته نخبه ما هیچ‌گاه مسئله توسعه را جدی نگرفته یا برای آن برنامه‌ای نداشته است.
‌ منظورتان از نخبه‌ها، چه افرادی هستند؟
مثلا در شعر، ما نیما را و در قصه، هدایت را داریم. اینها نگاه آینده‌گرا و توسعه‌گرا دارند، چون می‌خواهند سنت را به آینده پیوند بزنند اما دقیقا همین افراد هیچ‌گاه شاگردانی خلف نداشته‌اند، شاید به‌این‌دلیل که به فکر آموزش نبوده‌اند.
‌ پس شما اینجا چند بحث را مطرح می‌کنید به همراه چند اسم، “فردیت‌گرایی”، “نخبه‌گرایی در مقابل کار آموزشی” و اسم‌هایی مانند هدایت، نیما و... . می‌خواهم سؤال را با سؤال جواب دهم در معماری معاصر ایران، این چهره‌ها چه کسانی هستند؟ در این ٦٠ سال اخیر چه اسمی می‌توانیم ببریم؟ مابازای معمارِ صادق هدایت چه کسی است؟ شما می‌توانید اسم ببرید؟
بله! اما فقط به خاطر علاقه شخصی. این اسم‌ها شاید مورد قبول و حتی دانش جامعه نباشد، مثلا از وارطان یا میرمیران و... اسم می‌برم.
خب، آیا وارطان، یا مرحوم مهندس میرمیران در معماری کاری کردند که بتواند در برابر کاری که صادق هدایت در ادبیات فارسی کرد، قابل مقایسه باشد؟ آیا این چهره‌ها، معماری را به جایی بردند؟ هدایت، ادبیات فارسی را به نقطه تازه‌ای برد و نیما را اگر به صورت یک اتفاق ببینید که شعر را به یک نقطه تازه برد، آیا معماری داریم که این کار را کرده باشد؟ آیا در معماری معاصر ما این اتفاق افتاده است؟
‌ چرا نیفتاده؟
متأسفانه جواب این سؤال وجود دارد و همه هم می‌دانند، اما جواب مبتذلی است. در کتاب “معماری معاصر ایران” تألیف “امیر بانی مسعود” زندگی‌نامه پدر معماری معاصر ایران یعنی میرزامهدی‌خان شقاقی، ملقب به ممتحن‌الدوله، آمده که بعد از تحصیل در دارالفنون به پاریس می‌رود و در مهندسی معماری تحصیل  می‌کند. در این کتاب آمده “آنچه از خاطرات و نوشته‌ها می‌توان فهمید، او مهندسی موفق نبود” و اندکی بعد “ممتحن‌الدوله دغدغه معماری نداشت”. می‌خواهم بگویم پدر معماری معاصر ایران، ممتحن‌الدوله، دغدغه معماری نداشته، آن‌وقت چطور توقع داریم معماری مثل شعر یا قصه در روند توسعه موفق باشد؟ او با اینکه اولین معمار تحصیل‌کرده ایرانی بود، اما درعمل اگر عکس‌هایش را ببینیم، حتی در روش ایستادن و نوع کار در آتلیه هم تقلید می‌کرده؛ عمدتا هم از شیوه معماران غربی. این داستان تا به امروز ادامه دارد و امروز هم معماران معاصر ایران، چه پیش‌کسوت‌ها و چه جوان‌ها، عموما مهندس معمارند و نه معمار و این غرب‌زدگی را دنبال می‌کنند. نگاه ما معطوف به فرهنگ معماری غنی خودمان نیست؛ فرهنگی که هم هندی‌ها و هم آمریکایی‌ها مجبور شده‌اند سیستم ٩ مربع آن را تقلید کنند، درعوض در ایران ما اصلا چنین کاری انجام نمی‌دهیم.
‌ بااین‌حساب، آیا خودتان راهکاری در این زمینه دارید؟
بله و حتی فکر می‌کنم می‌توانیم در این زمینه قدم برداریم، چون هم سابقه آن را داریم و هم اینکه نیروی عظیمی از نظر کمیتی در فضای معماری کشور داریم. ٨٠٠ دانشکده معماری در ایران، سالی ٤٠‌ هزار لیسانسیه معماری به جامعه تحویل می‌دهند. این نیرو خیلی خوب می‌تواند سازماندهی شود؛ اگر اراده‌ و تصمیمش باشد. این نیرو در حال حاضر به‌شدت درهم‌وبرهم است. چرا معماری ایران سه، چهار غرفه در ونیز دارد؟ چون معماری ایران رهبری‌ای ندارد. اگر این رهبری در حوزه معماری وجود داشته باشد، این نیروی کمی می‌تواند قدرتش را به اهداف مشخص معطوف کند. من ٢٠ سال پیش با یک شرکت خارجی برای طراحی ترمینال فرودگاه بین‌المللی امام‌خمینی(ره) به ایران آمدم. آن زمان اولین طراحی من، برای ٣٠ میلیون مسافر در سال بود. همه دست‌اندرکاران پروژه از این موضوع ترسیدند اما آخرسر نتیجه‌ای که شد، این بود که ما امروز فرودگاهی داریم که در سال پنج یا شش ‌میلیون مسافر را جابه‌جا می‌کند. این برای کشوری که ٨٠‌ میلیون جمعیت دارد و روی فلات ایران قرار گرفته، چه عددی است؟ ما در همین نزدیکی، یکی از بزرگ‌ترین فرودگاه‌های جهان را در دوبی با ظرفیت جابه‌جایی ٨٠‌ میلیون مسافر در سال داریم. اگر همین‌الان فرودگاه خودمان را فقط برای رقابت با دوبی توسعه دهیم، چه اشکالی دارد؟ الان نفت ارزان شده، چه اشکالی دارد اقتصادمان را از منابع دیگری تأمین کنیم؟ چرا ساختارهای معمارانه را به کمک نطلبیم که در منطقه حرفی برای گفتن داشته باشیم؟ تهران در موقعیت بی‌نظیری از نظر خطوط هوایی قرار گرفته، چون می‌تواند پروازهای اروپا به آسیا را یک ساعت تا یک‌ساعت‌و‌نیم کمتر کند. چرا این اتفاق نمی‌افتد؟ معماران، شهرسازان و مسئولان ما ایده‌ای برای این کار ندارند، فقدان لیدر در حوزه معماری هم به این قضیه دامن زده تا جایی‌که طرح ساخت چنین فرودگاهی در مجلس یا دولت به تصویب می‌رسد، اما جامعه معماری توان یا بینش انجام آن را ندارد.
‌ گفتید لیدر در جامعه معماری ایران وجود ندارد، آیا شما خودتان را آن لیدر می‌دانید یا می‌توانید شخصی را به من معرفی کنید که دارای چنین ویژگی‌هایی باشد؟
خیلی دلم می‌خواست می‌توانستم از چنین شخصی نام ببرم و حتی آن شخص وجود باشد. ٢٠ سال پیش نیامدم ایران که چنین نقشی را داشته باشم. من آدمی هستم که دوست دارم کاغذ بگذارم جلو رویم و معماری کنم، فکر کنم و ایده بپرورانم. هنوز به دست معمار عقیده دارم و اینکه با این دست چه می‌تواند طراحی کند، بسازد و خلق کند. به مهارتی که از دست می‌آید، اعتقاد دارم اما به صورت ناخواسته و غیررسمی و حتی تعارفی، من لیدر معماری ایران هستم. اگرچه معماری کشور سازمانی ندارد! باید این‌طور بگویم من لیدر معماری ایران هستم اما در سایه. خیلی از معمارانی که من را قبول دارند و من را استاد خطاب می‌کنند، (اگرچه در دانشگاهی تدریس نمی‌کنم) ناخواسته این عنوان را به من می‌دهند.
‌ یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های یک لیدر در توده‌ای که به‌شدت با هم در کنش و واکنش هستند، این است که به سمت عمل‌گرایی برود؛ اتفاقی که احمدی‌نژاد را در دوره‌ای بر اصلاح‌طلبان ارجح کرد، نیز دقیقا همین بود. شما در زمینه این عمل‌گرایی چه قدمی برداشته‌اید، درحالی‌که به دلایلی، بسیاری از پروژه‌های شما هنوز اجرا نشده‌اند؟
قدم‌هایی برداشته‌ام، می‌دانم دنبال چه چیزی هستم. در هر پروژه‌ای که تعریف می‌کنیم، این اهداف دیده و پیش‌بینی شده‌اند، به عبارت دیگر، وضعیت معماری در این ٢٠ سال به شکل قابل‌توجهی عوض شده و بخشی از این تغییر به خاطر حضورم، پروژه‌هایم و نوع نگاهم به معماری بوده است. اما این موضوع اگرچه وجود دارد، اما هیچ‌وقت نهادینه نشده است. امروز بیشتر از ٨٠ درصد از کسانی که در بی‌ینال ونیز هستند، روزی در این دفتر برای پروژه‌های من کار کرده‌اند.
‌ من میرمیران را واجد یک مکتب می‌دانم، اما چرا چیزی به‌عنوان مکتب شیردل نداریم؟ حتی در نسل بعد هم این موضوع هست، یعنی شما می‌بینید امروز از پردیس ملت هم کپی‌شده و در حاشیه شهر یا شهرستان‌ها ساخته می‌شود، اما شما مکتبی ندارید؟
خود این پردیس ملت از کجا می‌آید؟ خب، به گفته خود معمار پردیس ملت -که در اوایل ورودم به ایران، همکار ما بود- خیلی چیزها را از همین دفتر آموخته است.
‌ خب، پس چرا اسم بهرام شیردل اینجا نیست؟
نمی‌دانم! (سکوت) بگذارید این‌طور جواب دهم؛ معماری اگر نتواند فضای اجتماع را سازمان دهد، معماری نیست، کاردستی است. تولید معماری در ایران، تولید تفکر معماری، تولید طراحی معماری و اجرای ساختمان معماری در ایران در حالی است که نمی‌توان از نخبه‌هایش اسم برد، کسی نبوده. افرادی را نام بردید که من می‌شناختم، مثلا مرحوم میرمیران، مهارت داشت، استعداد داشت و حتی از من هم بسیار باهوش‌تر بود ولی تفکر معماری یا مدرسه تفکر معماری از ایشان بیرون نیامد؛ چه زمانی که حیات داشتند و چه بعد از آن.
 ‌ فکر نمی‌کنید به این خاطر است که اصولا معماری در ایران، فردگراست و زیر یوغ آموزش نمی‌رود؟
در چنین صورتی، این معماری از نظر من معماری نیست، چون با اجتماع رابطه برقرار نمی‌کند و در اقتصاد کارآمد نیست.
‌اما کار تولید می‌کند.
خب، خروجی‌اش چیست؟ نتیجه‌اش چیست؟ ١٢٠ سال است که نتیجه نداده، چطور می‌شود آن را زنده دانست؟ نمی‌شود استراتژی‌های دیگران را به استراتژی‌های خود بدل کرد، چراکه کارآمد نیست. کپی نمی‌کنیم، بلکه به جای معماری، ضدمعماری می‌سازیم. فکر می‌کنید برای چه اثر من در بی‌ینال ونیز حذف می‌شود؟
‌اتفاقا می‌خواستم بپرسم اما جرئت نکردم (خنده).
می‌دانید جامعه معماری ایران مرا در دو نقش می‌بیند؛ یکی نقش حاتم‌ طایی است و یکی هم نقش دن‌کیشوت. حاتم ‌طایی برای آن‌وقتی است که می‌گویند “استاد بهرام شیردل! شما بفرمایید بالا، بفرمایید بالا” و آن‌قدر مرا بالا می‌برند که دستم به چیزی نرسد. دن‌کیشوت هم که مأمور جنگیدن با آسیاب‌های بادی است که اتفاقا من می‌جنگم. در یک تنهایی حرفه‌ای کامل دارم معماری ایران را جلو می‌برم.
‌ در برابر این دو نقش که از بیرون به شما داده شده، شما چه تغییری در این سال‌ها کرده‌اید؟
تغییر آگاهانه‌ای که در این سال‌ها کرده‌ام، این بوده که من معمار قرن‌بیستمی هستم که باید اثرم را به قرن بیست‌ویکم بیاورم و فکر می‌کنم این کار را کرده‌ام. اما این مسئله هم همیشه مطرح بوده که به‌عنوان یک معمار قرن‌بیستمی در قرن بیست‌ویکم نگاه ما به مسئله معماری این قرن چه خواهد بود و قطعا این را می‌دانستیم- چه من، چه استادان و دانشجویانی که در آن دانشگاه مشغول به تحصیل بودیم- که معماری قرن پیش‌رو، معماری سرمایه‌داری نخواهد بود. وقتی که پاپ از قصر واتیکان به اتاقی کوچک نقل مکان می‌کند، این تغییر، توجه او را به مردم نشان می‌دهد. بر همین ‌اساس می‌گویم که احداث یک فرودگاه با ٦٠‌ میلیون مسافر در سال حتی در تهران می‌تواند نوعی صادرات معماری باشد. می‌دانم که الان به دلیل ارزان‌شدن قیمت نفت، دولت و مجلس به دنبال نوعی توسعه گردشگری هستند، اما این نگاه باید درست باشد؛ اگر غلط طراحی شود، نمی‌تواند رقابت کند، همان‌طورکه فرودگاه امام‌(ره) که امروز برای شش ‌میلیون نفر طراحی شده، نمی‌تواند رقابتی با کشورهای همسایه داشته باشد و عملا ما را از گردش مسافر در این منطقه دور نگه می‌دارد. با چنین نگاهی شاید نشود رقابت کرد؛ با فرودگاه دوبی، اما می‌توان وارد رقابت شد.
‌ این آسیاب‌های بادی در واقع چه هستند؟
به افتخارات معماری ایران قبل از انقلاب نگاه کنید؛ موزه هنرهای معاصر که در سال ١٩٧٧ ساخته شده، کپی موزه خوان میرو است که ١٩٦٨ در اسپانیا ساخته شد. این موزه هنرهای معاصر ما نیست، این یک دروغ است! ما موزه هنرهای معاصر نداریم و طبیعی است که چنین موزه‌ای تا این اندازه مشکل داشته باشد؛ برای آنکه خودِ موزه یک دروغ است! مأموریت فرهنگی و اجتماعی‌ای که قرار است یک بنا انجام دهد، به خاطر همان دروغ اولیه، مخدوش می‌شود. تئاتر شهر تهران که معمار آن مهندس سردار افخم است، در سال ١٩٧٩ اجرا شده، ١٦ سال قبل از این پروژه، در فلوریدا، معماری به نام ادوارد دورر استون عین آن را ساخته است. من می‌گویم کپی این پروژه در فلوریدا نمی‌تواند تئاتر شهر ما باشد، چراکه تئاتر شهر ما باید هویت ما را نشان دهد. به همین صورت، امروز هم در بی‌ینال یا اکسپو داریم ادای معماری را در می‌آوریم! معماری کار واقعا سختی است، کمتر کسی می‌تواند این کار را انجام دهد، این را به اقرار داریوش شایگان می‌گویم که خلق‌کردن یک پروژه کار واقعا سختی است. اما همکارانم در این آتلیه می‌دانند که من هر روز صبح قبل از صبحانه چند پروژه خلق می‌کنم.
‌ نمی‌توان گفت براساس الگوی شایگانی فرهنگ ٤٠تکه ما، همان‌طورکه موزه اسپانیا از بادگیرهای یزد استفاده کرده، داراب دیبا هم می‌تواند این کار را انجام دهد؟
نه، چون نه در موزه خوان میرو و نه در ساختمان هنرهای معاصر، بادگیر نداریم؛ اینها نورگیر هستند. بنابراین نه یزد و نه بادگیر اینجا مطرح نیست، بلکه بادگیر صرفا بهانه‌ای است برای آنکه این طراحی مشروعیت پیدا کند. اگر باور ندارید در سالن اجتماعات موزه بنشینید تا ببینید که از گرما دارید خفه می‌شوید. حرف اصلی من این است که وقتی معماری کپی می‌شود، دیگر سبب‌ساز توسعه نیست بلکه باعث وابستگی بیشتر به غرب می‌شود، وابستگی‌ای قابل‌سوءاستفاده از طرف مقابل. چراکه وقتی کپی کردیم، کاری نمی‌کنیم که ارزش‌افزوده ایجاد کند.
‌ فکر نمی‌کنید اگر یک نهاد مشروعه و مشروطه در معماری داشتیم، جایی بود که شما بتوانید درباره این مسائل اعتراض کنید؟
شاید! در ایران امروز، معماری متولی ندارد؛ من متولی غیررسمی آن هستم، با همان دو نقش! اما امروز نگاه دیگری دارم، ایجاد یک مدرسه معماری فارغ از محیط آکادمیک معماری. کار اصلی من تدریس نیست، با اینکه در هیأت‌علمی دانشگاه‌های زیادی حضور داشته‌ام، دغدغه من تدریس نیست، دغدغه من همین دو دست و دستانی است که من را همراهی می‌کنند. اما به این نتیجه رسیده‌ام که اگر بخواهیم در ایران کاری انجام دهیم و رنسانسی در معماری ایران داشته باشیم، باید یک مدرسه مستقل معماری راه بیندازیم. دانشگاه یک محیط آکادمیک است اما معماری فقط آکادمیک نیست؛ یک مسئله حرفه‌ای است. یک نوع تربیت می‌خواهد، درست مثل پزشکی. با این‌همه چنین تصمیمی نیاز به همراهی و پشتیبانی صادقانه دارد و من در این زمینه نگرانم. دوست دارم بچه‌هایی که به این مدرسه وارد می‌شوند، حتی از پایین‌ترین سطح‌های اقتصادی ایران باشند و روی آنها برای پرورش ادراک‌های درست نسبت به معماری سرمایه‌گذاری کنیم. این کار من، توسعه نیست، یک نوع احیاست؛ احیای چنین درکی که در گذشته بوده و حالا وقت آن است که نسبت به معماری و ارزش‌های خودمان در حوزه معماری ایجاد شود.

 



حامی اتووود
نظـــــــر اعضــــــــا
محمد علی فردونی ( 1395/04/06 ) :
بسیار عالی...ممنون از درج این مصاحبه

ثبــــــــت نظـــــــر

  
جهت ارسال نظر باید وارد سیستم شوید. / عضو جدید
ایـمـــیـل :  
رمز عبـور :  

درباره معماران معاصر ایران :
این گروه در سال 1386 با هدف ایجاد پل ارتباطی بین معماران ایرانی معاصر گرد هم آمد.با شروع کار این وب سایت معماران متقاضی در محیطی ساده وکارآمد به تبادل پروژه ها ومقــــالات خود خواهند پرداخت ودر فضای فروم به بحث وگفتگو می پردازند.
خانه | ورود | ثبت نام | درباره ما | تماس با ما | قوانین سایت | راهنما | تبلیغات
© کلیه حقوق این وب سایت متعلق به گروه معماران معاصر می باشد.
Developed by Tryon Software Group