قم، شهری کویری است و معماری بومی آن چند شاخصه اصلی دارد که تمرکز بر روی آنها، از ایده های اصلی شکل گیری فرم این پروژه بوده است. در طراحی این مجموعه سعی بر آن است که در عین نگاه به بافت تاریخی شهر ، طرحی پیشرو و متناسب با نیازهای شهروند امروزی در بافت رو به رشد شهر قم ارائه گردد. از آن جا که این مجموعه در مرکز شهر واقع شده است، پرداختن به این الگوهای دیرینه توجهی دو چندان می طلبد. اگرچه با حفظ این اصول به صورت انتزاعی، می توان بنایی منطبق با جریان زندگی امروز خلق نمود.

با بررسی عکس هوایی مربوط به سال 1335 از سایت پروژه و بافت موجود آن، نسبت فضاهای پر و  خالی در بافت و نیز هندسه کامل فضای خالی و هندسه بی قاعده فضای پر قابل مشاهده است. ساختار مذکور دستمایۀ مناسبی برای طراحی بنای جدید به شمار آمد.

کانسپت معماری

کانسپت اصلی معماری پروژه، طراحی باغ های متعدد درونی و در ترازهای مختلف و در حد فاصل عملکردهای متنوع پروژه به گونه ای است که هر یک از آنها با ابعاد ویژه و متمایز خود علاوه بر ایجاد فضاهای خرد اقلیم به صورت فضاهای سبز قابل کنترل در جای جای پروژه، امکان ایجاد چشم اندازهایی از درون پروژه به نقاط کلیدی شهر را فراهم آورده و نیز جرم پروژه را نفوذپذیر و سبک می گرداند.

از مزایای این کانسپت می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1.پیروی از الگوی حیاط مرکزی در ساختمان بلند مرتبه و ایجاد فضاهای شهری و مردمی به صورت باغ های آسمانی در درون پروژه

2.تکرار و تکثر فضای خالی برای پرهیز از صلبیت حجم (با توجه به اینکه در بافت کم ارتفاع همسایگی سایت پروژه، ساختمان مجموعه با دو بلوک مرتفع غیرمتعارف خواهد بود، لذا برای تعدیل این وضعیت و اصطلاحاً سبک کردن حجم بنا، فرمی متخلل از باغ های متعدد تشکیل شده است)

3.ایجاد حداکثر سایه اندازی درونی

4.ایجاد نفوذپذیری بیشتر برای کاربران حاضر در ترازهای مختلف بنا

5.ایجاد دیدهای مختلف در مقیاس انسانی از حفره های موجود در فرم بنا به مناظر اطراف (حرم حضرت معصومه(ع) و مصلی قم) و پرهیز از مسدود نمودن ارتباط بصری با تمرکز جرم بنا در یک نقطه

6.به دام انداختن جریان هوا در حفره ها برای ایجاد خرداقلیم های مطلوب محیطی

7.نفوذ نور طبیعی غیر مستقیم به عمق فضاهای داخلی

8.دسترسی های مجزا به کاربریهای مختلف و تفکیک منطقی آنها در عین همبستگی فرمال

مهمترین مشخصه این پروژه استقلال هر کدام از کاربریها در جزء، با وجود پیچیدگی های زیاد پروژه در کل است. هرکاربری به طور مستقل قابل دسترسی است. پروژه هایی از این دست، می بایست به بهترین شکل ممکن کارکرد داشته باشند. به عبارت دیگر این پروژه علاوه بر تشخص مفهومی (باغ های آسمان) و حضور به عنوان یک نشانه شهری، عملکردها را به سادگی و سهولت پاسخگو بوده و به صورت کاربردی نیز در ذهن مخاطبان مبدل به یک نشانه خواهد شد.

مجموعه چند عملکردی شهید کاظمی قم، به‌واسطه ی عبور خیابان اصلی (خیابان شهید کاظمی) به دو بلوک A (شمالی) و B (جنوبی) تقسیم شده است. بلوک A   9طبقه و بلوک B به دلیل ملاحظات اشرافیت 8 طبقه دارد. این دو بلوک هم در ترازهای زیر زمین و هم در طبقات فوقانی به هم مرتبط می شوند.

پروژه شهید کاظمی قم از چهار بخش اصلی شامل بخش های  تجاری، اداری، هتل و سالن های همایش تشکیل شده است.

بخش تجاری ، زیرزمین دوم تا طبقه دوم هر دو بلوک را شامل شده و مساحت آن بالغ بر 37544 مترمربع می باشد. هایپرمارکت در زیرمین دوم هر دو بلوک واقع شده  و مساحت آن 8373 مترمربع می‌باشد.

بخش هتل با دید مناسب به حرم حضرت معصومه (س) طبقات پنجم تا هشتم بلوک A را شامل شده و مساحت آن 16002 مترمربع است. این بخش در طبقه چهارم بواسطه یک پل به بلوک جنوبی و فضای فودکورت متصل گشته و با توجه به باغ های متنوع کنار خود، فضایی مطبوع را برای مراجعین فراهم آورده  است.

بخش اداری طبقات پنجم تا هفتم بلوک جنوبی را شامل شده و مساحت آن 15197 متر مربع می باشد.  فضاهای اداری در بلوک B جانمایی شده اند. بخش اداری هتل به علاوه فضای لابی و پذیرش آن، توسط سه بازوی میانی مرتبط با بخش اداری مجتمع گشته  است. این بخش در طبقه هفتم نیز جهت ارائه خدمات به برگزاری ملاقات های رسمی و اداری، با کافه و رستوران هتل  مرتبط شده است.

سالن های همایش نیز در طبقه نهم بلوک A قرار گرفته و مساحت آن 2366 مترمربع است.  تراس هایی  بر روی بام طبقه هشتم بلوک B به رستورن و سالن های همایش طبقه نهم بلوک A خدمات رسانی می کند.

علاوه بر فضاهای اصلی مذکور،    بخش های فرعی شامل تالار پذیرایی(3540 متر مربع) ، کلینیکهای تخصصی (2117 مترمربع)، درمانگاه(2567 مترمربع)، ورزشی (8294 مترمربع)، شهربازی (6247 مترمربع)، شهر کتاب (1137 مترمربع)، رستوران و کافه (1303 مترمربع)، فودکورت (3682 مترمربع) و نمازخانه (860 مترمربع) نیز در پروژه فوق‌الذکر در نظر گرفته شده اند.

فضاهای مختلف مجموعه فوق توسط باغ های متعدد درونی احاطه گشته و از مزایای  آن از جمله ایجاد خرد اقلیم مطلوب از طریق سایه اندازی و تنظیم رطوبت، بهره‌مند می‌گردند. به علاوه رنگ سبز درختان به ایجاد حس طراوت در بافت خشک و کویری شهر قم نیز یاری می رساند. باغ های مذکور، علاوه بر ایجاد فضاهای باز درونی و چشم‌انداز به نقاط شاخص شهر،  نوعی فضای گردهمایی را نیز برای عموم شهروندان  فراهم آورده اند. این حفره های سبز کمک به حفظ تداوم بصری نموده و از مسدود شدن دید کاربران به اطراف جلوگیری می نماید.