حقیقت:

زمین Civic Center صدرا، مشکل پذیرش “غیر” را دارد. نه اینکه مرجوع به کانتکستی خاص از لحاظ تاریخی، اجتماعی یا فرهنگی باشد: در میان آپارتمان‎های باری به هر جهت “مهر” و ماشین عظیم بیمارستان ابوعلی قرارگرفته که در بهترین حالت یا عرصه بازی “گنگ” ها خواهند بود و یا حیاط پشتی بیمارستان. در وحله نخست، Civic Center شهر صدرا، خود پارادوکس است:

پلاکی ثبتی برای مرکز فعالیت‎های اجتماعی اختصاص داده شده است! یک آدرس پستی یا تابلوی راهنما همانند محل اداره‎ی ثبت احول یا مرکز خرید فلان. “سرندی پیتی” وجود نخواهد داشت؟ در کولونی، جای هر فعالیتی مشخص است.

از طرف دیگر “ درنظرگیری ارجاعات تاریخی و فرهنگی” نیز علی الاصول فاقد “مرجعیت” است.

فضای عمومی شهر ایرانی، حاصل تصادم بافت ها‎‎ست؛ فاقد شکل است یا “داخلی” است. شهر ایرانی بافتی حیوانی از سلول‏‎های گیاهی است که سلول‎ها در اطراف آوند شکل نگرفته‎اند، بلکه آوند‎ها حاصل تصادف به وجود آمده‎اند. معماری ایرانی، معماری شیئی نیست؛ ارجاع به شیئی هم نمی‏تواند باشد،

اما با توجه به وضعیت Civitas های شهرنشین ایرانی که حتی Urb بودن آنها نیز دلیلی بیولوژیک دارد، ارجاع فرهنگی به بنیان‎های Civic و Urban هم فاقد وجه است. ارجاع به شیوه‎ی جناب “علی حاتمی” به شبح نوستالژیک نیز تنها در ابعاد سینمایی میسر است. به نظر می‎آید مرجع می‏تواند فقط ایلوژن حافظه تاریخی باشد. با پس زمینه‎ی ارجاع به دوران‏های زمین شناسی یا قلمرو‎های عشایری.

واقعیت:

1 – زمین دارای سه سطح است: سطح زمین، سطح زیر و سطح آسمان. سطح آسمان فاقد شکل و دارای محدوده است. سطح زمین، هم دارای شکل و هم محدوده است ولی سطح زیرزمین، هم فاقد شکل و هم فاقد مرز است و به همه جای شهر مربوط است. سطح زمین در بهترین وضعیت، بستر “شیئی” خواهد شد و سطح زیرین، حوزه سیویک.

2- فضای شهر ایرانی نیازمند “در بر” قرارگرفتن است. فضای شهر ایرانی، در میان چیزی است. فضای شهر ایرانی حاصل تصادف بافت‏ها است.

3- زندگی در شهر ایرانی مستلزم عبور است. عبور از مسیرها و مرزهای مشخص تا رسیدن به محل “تصادم”.

4- اقلیم عمومی ایران در روی سطح خشک است و در لایه زیرین مرطوب. ایجاد محدوده‎ی مرطوب روی سطح، مستلزم ایجاد جداره است. باغ ایرانی، اقلیمی نامانوس در درون جعبه انکوباتور است.

5- شهر ایرانی مرجوع به اسطوره است. هر چیزی جز ارجاع به اساطیر، کار شهر و انسان ایرانی را “می‎سازد” ! شهرهای جدید در بستر زمانی شکل‏گیری خود – مشخصآ صدرا – ماخوذ از نام فیلسوف نیستند، اشاره به ساختگاهی جهت اقامت دارند که باری به هر جهت شکل گرفته‎اند و فاقد شخصیت و طفیلی شهر مادر هستند. انسان ایرانی نیازمند اساطیر مجهول خود است: ایلوژنی از ملغمه هند و اروپایی و بین‏النهرین.

مجاز:

اصل، پناه بردن به جا است. سرزمین تفکیک شده‏ی شهر دائما در حال پرشدن است. پرشدن با مصالحی که باری به هر جهت بر روی هم تلمبار می‎شوند و حتی اصالت ژوراسیک خود را نیز منکر می‎شوند تا توده‎هایی از فضولات معماری را در پلاک‏های ثبتی مشخص تلنبار کنند.

شهر نیازمند مکث است. لااقل سعی کرد افق یک پلاک را در محدوده‏ی خود نبست. در پهنه‎‏ای اقلیمی که جز آمد و شد عشایر و عبور قنات، اطلاعات دیگری نداشت، سطح فقط با معماری پارچه‎ای از بازارگاه عشایری استرلیزه شدن و سرچاه‏های قنات اشغال شد و میل که فقط نشانه ای از احتمال جایی است. سطح، رها شده تا تنها با کوره راه‏هایی، از آنچه شهر خوانده می‎شود جدا شده و به قلمرویی دیگر قدم گذاشت به وامداری از “ورجمکرد”. در سطح زیرین، در لایه مرطوب، حوضچه‏ها و باغ ایرانی را داریم و در سطح رویین، باغ خشک که منظرگاه خشک است. در سطح زیرین، دفاتر، فروشگاه‎ها، کافه‏ها و سالن‏های نمایش را داریم. باغ ایرانی، به سطح باز می‏شود تا در صورت نیاز رطوبت را به سطح نیز برساند.

بخار که در فرارترین شکل فیزیکی، نشانه‎ی از رخدادی زمین شناسی است با بازتاب تصاویری از عصر سایبر. سرزمین Civic Center صدرا، واحه‏ای است زیرزمینی در میان بافتی از گوشت ژوراسیک با چاشنی اساطیری و ارجاعت حسی.