سایتِ تحلیلیْ انتقادیِ معماریْ شهرسازی اتووود ساختمان اسفرا؛ از مینمالیسم ژاپنی تا پوسته به مثابه عایق حرارتی

ساختمان اسفرا در محله ی گیون در شهر کیوتو واقع شده است؛ محله فرهنگیِ مشهوری که به محل گیشا شهرت دارد، چرا که در چایخانه ها و باشگاه های خصوصی آن، هنوز می توان گیشایی را با لباس سنتی دید. این سیمای خاصِ کیوتوست، شهری که در آن سنت های فرهنگی و معمارانه با هم درآمیخته اند تا مهم ترین منطقه گردشگری ژاپن را به وجود آورند. پروژه، مرکزی فرهنگی است که یک گالری هنری، کتابخانه، سالن نمایشگاهی و کافه و رستوران هایی را در خود جا داده است. خواسته ی اصلی کارفرما این بود که ساختمان به محیط سنتی پیرامون خود احترام بگذارد و ضمن این که به عنوان آلمانی معاصر و نوآورانه مطرح می شود، بتواند با محله نیز رابطه ای مستقیم برقرار کند. بعد از طراحی ساختار داخلی پروژه بر اساس ضرورت ها، مسیله ی اصلی ایجاد هماهنگی و درآمیختن بنا با محله بود؛ یعنی همان چالش اصلی طرح. به این منظور نمایی مشبک، برآمده از الگویی که برگ های گیلاس را می نمایاند، طراحی شد. این روش به وضوح از دیواره های مشبک یا پاراوان های سنتی که از بامبو، چوب یا کاغذ ساخته می شدند، الهام گرفته است؛ همان طور که هنر ژاپنی معمولا یادآور طبیعت است. از آن جا که پوسته نما، منفصل از حجم اصلی بناست، محفظه ای یه عنوان عایق حرارتی ایجاد شده و باعث صرفه جویی قابل توجهی در انرژی می شود. ترکیب بندی این جداره از خارج، حالتی یک پارچه به بنا می دهد و از داخل حال و هوایی آرام و دلنشین ایجاد می کند.

برای رسیدن به ترکیب گرافیکی پوشش بنا، ابتدا برگ های درخت گیلاس با نظمی اتفاقی چیده شدند، سپس از آن ها عکس گرفته شد وبعد از کمی آزمون خطا با این تصاویر دیجیتالی در کامپیوتر، از آن ها الگویی قابل تکثیر با منفذهایی در اندازه های مختلف به دست آمد. الگوی فوق بر روی صفحات تیتانیوم برش داده شد و سپس این صفحات روی سازه ای فلزی در فاصله دو متری از نمای داخلی ساختمان نصب شدند. سختمان در طول روز بر حسب جهت تابش نور چهره اش تغییر می کند. اشعه ی خورشید تصویری منحصر به فردو متغیر را از این شبکه ی برگ های گیلاس به داخل بنا می تاباند و نوری ملایم و مطبوع که با فعالیت های مختلف هماهنگی دارد را به وجود می آورد. به کمک نورپردازی با تونالیته سبز که در پشت این صفحه فلزی پنهان شده، ساختمان در شب مانند فانوس ژاپنی می درخشد.

با این که ساختمان از نظر ساختاری مشکلی نداشت، اما سازماندهی فضاهای داخلی نیازمند مدلی کارآ بود. شکل کشیده ی ساختمان که ناشی از تناسبات زمین بود، معماران را مجبور کرد تا برای سیستم توزیع فضاها به الگویی بیاندیشند که از نور طبیعی در دو انتهای زمین حداکثر استفاده را ببرد. در نتیجه فضای داخلی به پازلی سه بعدی می ماند که یادآور پیوند میان برخی ساختارهای سلولی نیز هست. به این معنی که فضاهای مختلف به گونه ای ارگانیک در هم آمیخته اند و این درهم آمیختگی در سه سطح صورت می گیرد. پلکانی متوسط که سه طبقه بنا را به هم ارتباط می دهد، سیالیت فضاها را تقویت می کند و در سازماندهی آن ها تعیین کننده است.