در مقابل، اراده‏ی عمومی با مفهوم خیر و صلاح عمومی در پیوند و از اغراض و اختلافات شخصی تأثیر نمی‏پذیرد؛ حتی وابسته به کمیت‏های مقداری، عددی و تابع معیار اکثریت مردم یک جامعه نیست. به گفته‏ ی روسو آنچه سبب عمومیت اراده است، بيش‌تر علاقه‏ی مشترک است که افراد و نه کثرت آرای آن‏ها را، به هم مربوط می‏کند. ‏بدین‏ سان، اراده‏ ی عمومی از آن رو "عمومی" است که هدف و میل مشترک و عمومی افراد یک جامعه را منعکس می‏کند و البته، در جامعه‏ی خوب اراده‏ی عمومی مطابق با اراده‏ی اکثریت است. اراده‏ ی عمومی که ترجمان خیر عمومی است، مستقل از ضوابط و معیارهای اقلیت و اکثریت عمل می‏کند. منافع عمومی متضمن عالی‏ترین آرزوها و آرمان‏های یک جامعه است که به ‏مثابه پیکره‏ای واحد تمامیت، بقا و آسایش جامعه را تأمین و تضمین می‏کند.

از نظر روسو، اراده‏ی عمومی زمانی می‏تواند بالاترین ظرفیت و قابلیت خود را برای رفاه و امنیت جامعه متحقق کند که همه‏ی شهروندان اراده‏ی عمومی را بر تمایلات شخصی برتری بخشند. در این حالت "منافع عمومی همه‌جا به ‏طور بارزی نمایان است و کمی عقل سلیم برای تشخیص آن کافی است".

اما در شرایطی که منافع خصوصی اهمیت و اولویت می‏یابند، دیگر تشخیص منافع عمومی به‏سادگی و روشنی ممکن نخواهد بود. این شرایط، نشان‏ دهنده ‏ی بحران اخلاقی و خط فروریختگی سامان اجتماعی است. از نظر روسو انسان‏ها در سرشت خویش پرخاشگر، برتری‏ جو و خودپرست نیستند، بلکه قوانین و نهادهای فاسدند که انسان را به تباهی می‏کشانند. در جامعه‏ ی فاسد، رذیلت ‏ها پررنگ و شایع است و اما فضیلت‏ها کم‌رنگ و نادر می‏شوند؛ همچنین پیوند میان مردم سست می‏شود و منافع خصوصی و فردی بر منافع جمعی و عمومی غلبه می‏کند. در این حالت، «دیگر در هیچ امری اتفاق آرا حاصل نمی‏شود و اراده ‏ی عمومی، اراده‏ی همگان محسوب نمی‏گردد. آنگاه جر و بحث ‏ها زیاد می‏شود، نظریات موافق و مخالف با هم به مبارزه می‏پردازند و حتی بهترین عقیده‏ها نیز بدون مشاجره به تصویب نمی‏رسند.