کارخانه
اولیوِتی آنْدِرْوود توسط معمار مشهور لوئی کان در سال 1966 طراحی و در سال 1970
تکمیل شد. اولیوِتی یک شرکت ایتالیایی برای ساخت ماشین های تحریرِ آنْدِرْوود و
محصولات مرتبط آنها بود. در سال 1966 شرکت ماشین تحریر و محصولات وابسته ایتالیاییِ
اولیوِتی از لوئی کان خواست تا کارخانه ای را در هریسبورگِ پنسیلوانیا طراحی کند.
جوزف رایكورت، مورخ و منتقد معماری، معتقد است كه شركتها معمولاً معماران مشهور را
برای ساخت كارخانه جات خود استخدام نمی كنند و احتمالاً آن دسته از معمارانِ مشهور
هم به دلیل محدودیت خلاقیت در طراحی فضای کارخانه ای، علاقه ای هم به این کار
نخواهند داشت. به گفته رایكورت " اولیوِتی در آن زمان از متبحرترین متصدیان
ساختمانهای صنعتی بود" و كان خوشحال بود كه برای چنین کارفرمای ماهری مانند
الیوتی كار کند.
محدودیت
اساسی در طراحی این بود که فضای کارخانه باید تا حد ممکن باز می بود تا امکان تغییرِ
چینشِ سریعِ تجهیزات را برای پاسخگویی به نیازهای متغیر بازار فراهم سازد. راه
آسانی که برای غلبه به این محدودیت وجود داشت، ساخت کارخانه با سازه اسکلت فلزی
بود. کان بعد از سال 1950 در پروژه های خود، از سازه فلزی استفاده نکرد و ترجیح می
داد ظاهرِ یادمانی تری را که می توانست با مصالحی مانند بتن و آجر بدست آورد،
بسازد. او با تکیه بر تخصص آگوست کٌمِنْدانت، مهندس سازه و همکارِ مورد تایید وی، ترجیح
دادند ساختمان را با سازه ی بتونی طراحی کنند. کٌمِنْدانت توانایی این را داشت که با
تکنیک هایی برای افزایش قابل توجه مقاومت بتن با پیش تنیدگی آن، سازه هایی با
ظرافت بیشتر از آنچه در بتن معمولی امکان پذیر بود را ارائه دهد.
کارخانه
اولیوِتی آنْدِرْوود شامل 72 یونیتِ بتنِ پیش تنیده بود که در یک شبکه 8*9 قفل مهار
شده بودند. هر یونیت مانند یک ظرف مربعی شکل بود که گوشه های آن بریده شده و بالای
یک ستون بتونی نسبتاً نازک قرار گرفته است. به طور دقیق تر، این ظرف مربعی، یک
پوسته بتونی منشوری است که ضخامت آن 6 اینچ (15 سانتی متر)، ارتفاعش 30 فوت (9
متر) بالاتر از کف کارخانه و عرض آن 60 فوت (18 متر) که به کلی 3600 فوت مربع (334
متر مربع) از سقف را پوشش می دهد. آب باران از سقف توسط لوله ای در مرکز ستون، تخلیه
می شود. از آنجا که چهار گوشه بیرونی هر یونیت بریده شده است، در محلی که چهار
واحد به هم می رسند خلائی ایجاد می شود که باعث می شود نور طبیعی از طریق یک نورگیرِ
شفاف به کف کارخانه برسد.
کان
مدتی به سازه هایی از این نوع علاقه مند بود زیرا در سال 1944 نمونه اولیه خانه پاراسول
را برای استفاده به عنوان مسکن پیش
ساخته در سالهای پس از جنگ، طراحی کرده بود که هرگز ساخته نشد. طرح وی سقفی مسطح
داشت که توسط ستونی باریک پشتیبانی می شد و به گونه ای طراحی شده بود که به عنوان یک
واحد مسکونی مستقل یا در ترکیب با واحدهای دیگر برای تشکیل یک ساختار خطی می
توانست استفاده شود. نمونه پیشین این طرح، "اتاق کار بزرگ" در دفترْمرکزیِ
جانسون وِکْسْ بود که توسط فرانک لوید رایت طراحی و در سال 1939 تکمیل شد.
سهم
رنزو پیانو در کارخانه
در ترسیماتِ
بخشِ جزییاتِ نورگیرهای سقفی، مُهرِ دفتر معماری لوئیس کان با عبارت "با
همکاری دفتر رنزو پیانو" خورده شد. این جزییات در بین خروجی
های دفتر کان بی نظیر هستند.
لویی
کان با مهندس فرانسوی لو ریکولا در مورد مشکلی که در طراحی نورگیرهای کارخانه
داشت، گفتگویی کرد. وی پیشنهاد كرد كه طراحی این نقشه ها را به معمار جوان ایتالیایی،
رنزو
پیانو واگذار کنند، یعنی
کسی که از ارتباطات خود با شركت اولیوتی استفاده كرد، تا دوره ی كارآموزی با
كان را برای مدت چندین ماه بدست آورد. پیانو که دیگر در روند پروژه دخیل بود، در
درجه اول روی سیستم بام كار می كرد.
سالها
قبل رنزو پیانو نورگیرهای پلی استر تقویت شده را برای کارخانه های اولیوتی
در اِسکارماگنو
(1967) و کِرِما
(1968) را با همکاری مارکو زانوسو طراحی
کرده بود. این معمار ایتالیایی، برای پروژه ی پنسیلوانیا سازه ای مشابه سازه های
قبلیِ خود طراحی كرد: یك نورگیر مربعی 4*6متری، ساخته شده از 16 عنصر هرمی با پلی
استر تقویت شده (1.60*1.60 متر) که با استفاده از میله های فولادی و پیچ و مهره
عناصر هرمی به گونه ای به هم متصل شدند که نورگیر شیب کمی به سمت چهار لبه ایجاد می
کند تا اطمینان حاصل شود که آب باران تخلیه می شود.
رنزو
پیانو بعدها معماری برجسته ای شد و در سال 2007 برای طراحی یک ساختمان دیگر برای
موزه هنر کیمْبِل که یکی از شاهکارهای لوئی کان بود، انتخاب
شد.