سایتِ تحلیلیْ انتقادیِ معماریْ شهرسازی اتووود مرکز فرهنگی بامیان در افغانستان از معماران ام تو آر؛ معماریِ حضور ابدی غیاب

بستر پروژه؛ بامیان شهر کوچکی در منطقه مرکزی افغانستان است که در مسیر جاده باستانی ابریشم قرار دارد. بامیان مرکز استان همنام و مرکز فرهنگی و سیاسی قوم هَزاره است.

در مارس 2001، جهان شاهد تخریب دو مجسمه عظیم بودا توسط طالبان بود که بر فراز دره بامیان افغانستان قرار داشتنند. مجسمه‌هایی که تقریباً 1500 سال پیش تراشیده شده‌ بودند و بزرگترین مجسمه‌های ایستاده بودا در جهان محسوب می‌شدند و بخشی جدایی‌ناپذیر از بودیسم و فرهنگ محلی بودند.

حضور ابدی غیبت؛ مرکز فرهنگی بامیان به دنبال ایجاد یک مرکز ثقل جدید برای ارتباط و اشتراک افکار است. بنابراین، پیشنهاد ما نه نوعی از شی‌سازی، بلکه یک مکان ملاقات ایجاد می کند. سیستمی از فضاها که در آن چشم انداز چشمگیر صخره های بودا با فعالیت های فرهنگی غنی که مرکز گفت و گو خواهد بود در هم می آمیزند.

یک پارک جدید؛ باغ بودا. هنگامی که بازدیدکننده به سایت مرکز فرهنگی جدید می رسد، به جای یافتن یک ساختمان بر فراز چشم انداز، ابتدا با یک باغ روبرو می شود، باغْ پارکی که رو به همه مردم شهر بامیان گشوده است. مرکز فرهنگی بامیان، واقع در زیر سطح دسترسی، منظره پانورامای دره بامیان و صخره های بودا را کاملاً بدون مانع و قابل دیده شدن باقی می گذارد. پشت بام های مرکز مجموعه ای از سکوهای تماشا را ایجاد می کند که در آن بازدیدکنندگان و ساکنان محلی می توانند با هم ملاقات کنند، به چشم انداز نگاه کنند و به فعالیت های مرکز فرهنگی بنگرند.

مرکز فرهنگی؛ یک سطح شیبدار نرم که با طاقچه مجسمه بودای غول پیکر غربی همسو شده است، بازدیدکننده را به سمت میدانی که به عنوان هسته اصلی مرکز فرهنگی عمل می کند، راهنمایی می نماید. این میدان فضایی باز برای فعالیت های فرهنگی خواهد بود.

این فضاهای بینابینی توسط سه ساختمانی که برنامه در آنها تقسیم شده است، شکل می گیرد. در حالی که فعالیت های عمومی مرکز در ساختمان نمایش و نمایشگاه برگزار می شود، ساختمان پژوهش و آموزش میزبان فعالیت های نیمه عمومی و ساختمان اداری میزبان فعالیت های خصوصی است. این تقسیم برنامه به چندین ساختمان اجازه می دهد تا هر کدام به طور مستقل کار کنند و البته هزینه های نگهداری و گرمایش را نیز کاهش می دهد.