فضاهای عمومی بی نقص، مکانهایی برای برگزاری جشن ها هستند، تبادلات اجتماعی و اقتصادی در آنجا اتفاق می افتند، دوستان به یکدیگر می پردازند و فرهنگ ها در هم می آمیزند. آنها " ایوان های جلوی" مؤسسات عمومی، کتابخانه ها، استادیوم های سرپوشیده و مدارس هستند جایی که ما با یکدیگر و حاکمیت در تعامل هستیم. وقتی این فضاها به خوبی کار کنند، آنها به عنوان صحنه ای برای زندگی عمومی ما به کار می روند، اما چه چیزی باعث می شود بعضی از این مکان ها موفق شوند در حالی که برخی دیگر شکست می خورند؟

در ارزیابی هزاران فضای عمومی در سراسر جهان، موسسه PPS (Project for Public Places) نشان داد که برای موفقیت، این فضاها معمولاً چهار کیفیت زیر را به اشتراک می گذارند:

آنها در دسترس هستند، مردم در آنجا مشغول فعالیت هستند، فضا راحت است و از منظر خوبی برخوردار است و سرانجام، یک مکان اجتماعی است،‌ جایی که افراد با یکدیگر ملاقات می کنند و هنگام بازدید یکدیگر را پذیرا می شوند. PPS یک نمودار را به عنوان ابزاری برای کمک به مردم در داوری هر مکان ارائه داده است که در پیوست این متن مشاهده خواهید کرد.

تصور کنید که دایره مرکز روی نمودار مکان خاصی است که شما می شناسید. یک گوشه خیابان، یک زمین بازی و یا یک بازارچه در خارج از یک ساختمان، شما می توانید آن مکان را با توجه به چهار معیار در حلقه نارنجی ارزیابی کنید. در حلقه بیرونی معیارهای اصلی، تعدادی از جنبه های شهودی یا کیفی وجود دارند که می توان به وسیله آنها یک مکان را قضاوت کرد. حلقه بیرونی بعدی جنبه های کمّی را نشان می دهد که می توان با آمار یا تحقیقات آنها را سنجید.

دسترسی و پیوندها

شما می توانید دسترسی یک مکان را با استفاده از ارتباطات آن با محیط اطراف، چه از لحاظ بصری و چه فیزیکی، قضاوت کنید. یک فضای عمومی موفق به راحتی قابل دستیابی است و همینطور از فاصله دور و نزدیک قابل رؤیت است. حاشیه های یک فضا نیز حائز اهمیت است. به عنوان مثال، یک ردیف از مغازه ها در امتداد خیابان جالب تر و به طور کلی ایمن تر از دیوارهای بی در و پیکر و یا تکه زمین های خالی هستند. فضاهای قابل دسترس، بازده بالایی به لحاظ پارک خودرو ها دارند و به صورت ایده آل برای حمل و نقل عمومی راحت هستند.

سؤالاتی که باید در بحث دسترسی و پیوندها در نظر گرفته شوند:

·         آیا می توانید فضا را از فاصله دور مشاهده کنید؟ محیط داخلی آن از بیرون قابل مشاهده است؟

·         آیا ارتباط خوبی بین فضا و ساختمانهای مجاور وجود دارد یا اینکه با دیوارهای خالی احاطه شده است؟ آیا ساکنین ساختمانهای مجاور از این فضای استفاده می کنند؟

·         آیا مردم به راحتی می توانند تا این مکان پیاده روی کنند؟ یا ناچارند مابین ماشین های در حال حرکت به سرعت عبور کنند؟

·         آیا پیاده روها به مناطق مجاور منتهی شده و از آنها عبور می کنند؟

·         آیا فضا برای افراد دارای نیازهای خاص کارایی دارد؟

·         آیا جاده ها و مسیرهای عبور و مرور از طریق فضا، افراد را به جایی که مایل هستند می رساند؟

·         آیا افراد می توانند از گزینه های مختلف حمل و نقل مانند قطار، اتوبوس، ماشین، دوچرخه و غیره، برای رسیدن به این مکان استفاده کنند؟

·         آیا ایستگاه های حمل و نقل در کنار مقاصدی مانند کتابخانه، دفاتر پست، ورودی پارک ها و غیره واقع شده اند؟

راحتی و شمایل

اینکه یک فضا راحت باشد و خودش را خوب نشان دهد، به عبارتی تصویر خوبی داشته باشد، کلیدی برای موفقیت است. راحتی شامل درک درستی از ایمنی، پاکیزگی و در دسترس بودن مکانهایی برای نشستن است. اهمیت ایجاد انتخاب برای نشستن افراد در جایی که دوست دارند عموما دست کم گرفته می شود.

سؤالاتی که باید در مورد راحتی و شمایل در نظر بگیرید:

·         آیا این مکان تصویر ابتدایی خوبی ایجاد می کند؟

·         آیا زنان بیشتری از مردان وجود دارند؟

·         آیا فضاهای کافی برای نشستن وجود دارد؟ آیا صندلی ها در مکان های مناسبی قرار دارند؟ آیا افراد دارای انتخاب مکانهایی برای نشستن چه در زیر آفتاب و چه در سایه هستند؟

·         آیا فضاها تمیز و فاقد زباله هستند؟ چه کسی مسئول نگهداری است؟ آنها چه کار می کنند؟ چه زمانی؟

·         آیا در منطقه احساس امنیت وجود دارد؟ آیا حضور نیروهای امنیتی حس می شود؟ اگر چنین است، این افراد چه می کنند و چه زمانی در حال خدمت هستند؟

·         آیا مردم زیاد عکس می گیرند؟ آیا موقعیت های زیادی برای عکاسی در دسترس است؟

·         آیا وسایل نقلیه بر استفاده عابران از فضا مسلط هستند، یا از ورود آنها به راحتی به فضا جلوگیری می کنند؟

·         آیا وسایل نقلیه بر استفاده عابران از فضا چیره هستند یا از ورود راحت آنها به فضا جلوگیری می کنند؟

کاربرد ها و فعالیتها

فعالیت ها بلوک های اصلی ساختمان یک مکان هستند. وجود فعالیت مناسب دلیلی برای رفت و آمد افراد به این مکان ها می شود. هنگامی که فعالیتی برای انجام دادن وجود ندارد، یک فضا خالی از سکنه می شود و این موضوع به طور کلی یک نقص بزرگ را نشان می دهد.

اصولی که باید در ارزیابی کاربردها و فعالیتهای یک مکان در نظر داشته باشید:

·         هرچه فعالیت های بیشتری انجام شود و افراد فرصتی برای شرکت در آن داشته باشند بهتر است.

·         تعادل خوبی بین حضور زن و مرد و امکاناتشان وجود داشته باشد.

·         افراد در سنین مختلف توانایی استفاده از فضا را داشته باشند به طور مثال افراد بازنشسته و افراد دارای فرزندان خردسال قادر باشند در طی روز در زمانی که دیگران مشغول کار هستند از فضا استفاده کنند.

·         از این فضا در طول روز استفاده شود.

·         فضایی که هم به صورت فردی و هم گروهی از آن استفاده می شود بهتر از فضایی است که تنها به صورت فردی استفاده می شود زیرا این بدان معناست که مکان هایی برای نشستن افراد با دوستان وجود دارد، معاشرت بیشتری وجود دارد و سرگرم کننده تر است.

·         تعیین کننده نهایی موفقیت یک مکان، به چگونگی مدیریت آن وابسته است.

سؤالاتی که باید در مورد کاربردها و فعالیتها در نظر گرفته شود:

·         آیا افراد از این فضا استفاده می کنند یا فضا خالی است؟

·         آیا توسط افراد در سنین مختلف استفاده می شود؟

·         آیا افراد به صورت گروهی هستند؟

·         چند نوع فعالیت مختلف وجود دارد به طور مثال افرادی که قدم می زنند، می خورند، بیس بال بازی می کنند، شطرنج، استراحت می کنند و می خوانند؟

·         کدام قسمت های فضا استفاده می شود و کدام ها خیر؟

·         آیا فعالیتی برای انجام دادن وجود دارد؟

·         آیا مدیریتی وجود دارد؟ یا می توانید تشخیص دهید کسی مسئول این فضا است؟

معاشرت

دسترسی به این کیفیت امری دشوار است، اما پس از دستیابی به آن، به یک ویژگی غیرقابل تصور تبدیل می شود. مردم دوستان را می بینند، با همسایگان خود ملاقات می کنند و با آن ها احوالپرسی می کنند و در تعامل با غریبه ها احساس راحتی می کنند. آنها به مکان و فعالیت هایی که احساس دلبستگی به جامعه را تقویت می کند تمایل دارند.

سؤالاتی که باید در مورد معاشرت در نظر گرفته شود:

·         آیا این جایی است که شما برای ملاقات با دوستانتان انتخاب می کنید؟ آیا دیگران در اینجا با دوستان خود قرار ملاقات می گذارند یا تنها به صورت اتفاقی با آنها برخورد می کنند؟

·         آیا به نظر می رسد که مردم با چهره یکدیگر را می شناسند یا با اسم؟

·         آیا مردم دوستان و نزدیکان خود را برای دیدن مکان با خود می آورند یا با غرور به یکی از ویژگی های آن اشاره می کنند؟

·         آیا مردم لبخند می زنند؟ آیا مردم با یکدیگر ارتباط چشمی برقرار می کنند؟

·         آیا مردم از مکان به طور مرتب و به صورت دلخواه استفاده می کنند؟

·         آیا ترکیبی از سنین و گروه های قومی که عموماً انعکاسی از جامعه هستند، وجود دارد؟

·         آیا مردم وقتی زباله ای می بینند، تمایل به برداشتن آن دارند؟