محققان زیست
محیطی در گزارشی که در سازمان ملل متحد تهیه شده در یک مطالعه قابل توجه آب و
هوایی، درباره تاثیر مخرب عملکرد بشر بر تغییرات اقلیمی هشدار داده و بحرانی بودن
وضعیت را "بیان واقعیت تلخ وضعیت کره زمین" برای ساکنان آن خوانده‌اند.این
گزارش از اثر مخرب انتشار مداوم گازهای گلخانه‌ای بر افزایش دمای کره زمین می‌گوید
و نویسندگان آن هشدار می‌دهند که افزایش دو متری سطح آب
دریاها تا پایان قرن حاضر به دلیل ذوب شدن یخ های قطبی هم قابل کتمان نیست.
کارشناسان محیط زیست گفته‌اند که این گزارش "بیدار باش عظیم" به دولت ها
برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای است.
آنتونیو گوترش،
دبیرکل سازمان ملل متحد درباره این گزارش گفته است که محتوای آن "اعلام وضعیت
قرمز برای بشریت است."دبیرکل سازمان ملل گفته است: "اگر ما نیروهای فعلی
مان را روی هم بگذاریم، می توانیم از فاجعه آب و هوایی جلوگیری کنیم. اما همانطور
که در گزارش امروز مشخص شده است هیچ زمانی برای تأخیر و هیچ جایی برای بهانه گیری
وجود ندارد".
چند نکته کلیدی در گزارش:
ـ افزایش بیش از یک درجه سانتیگراد دمای کره زمین در ۹ سال اخیر سال برابر با افزایش دما بین سال های ۱۸۵۰ تا ۱۹۰۰ میلادی است.
ـ پنج سال اخیر گرمترین سال های ثبت شده کره زمین از سال ۱۹۵۰ است.
ـ افزایش سطح آب دریاها در مقایسه با سال های ۱۹۰۱ تا ۱۹۷۱ سه برابر شده است.
ـ ذوب شدن یخ های قطبی و عقب رفتن یخچال های طبیعی، به
احتمال ۹۰ درصد نتیجه
عملکرد انسانی است.
ـ موج گرما در کره زمین از دهه ۱۹۵۰ میلادی در فواصلی کوتاه تر و شدیدتر شده در حالی که موج
سرما کمتر بوده است.
آخرین باری که
سازمان ملل چنین گزارشی منتشر کرد هشت سال پیش بود. اما اینبار اطلاعات و داده‌های
دانشمندان از ساز و کار اقلیم کره زمین بسیار بیشتر شده.
اولین نکته مهم گزارش این است که زمین در حال گرم‌تر شدن است. نکته دوم اینکه گرم
شدن نتیجه مصرف سوخت های فسیلی است که هر سال بالغ بر ۴۰ میلیارد تن گاز گلخانه ای وارد اتمسفر زمین میکند.
این حجم از گاز گلخانه ای باعث شده تاکنون جهان با نوسانات شدید آب و هوایی مثل
خشکسالی و طوفان و سیل روبرو شود. نشانه‌های این نوسانات از خاورمیانه تا اروپا و
آمریکا و قطب شمال و جنوب را در برمی‌گیرد. دانشمندان هشدار می‌دهند اگر ورود
گازهای گلخانه ای به جو زمین مهار نشود، اوضاع به مراتب بدتر و غیرقابل پیش بینی‌تر
خواهد شد.
گزارش امروز سازمان ملل تجمیع ۱۴ هزار گزارش علمی دیگر است که از امروز بر روی میز
سیاستمداران جهان قرار می‌گیرد.
گزارش ۴۲ صفحه ای منتشر
شده شامل مجموعه ای از گزارش های محیط زیستی است که طی ماه‌های آینده به طور کامل
منتشر می شود.
ارزیابی تازه وضعیت آب و هوایی جهان توسط هیاتی متشکل از دولت های عضو سازمان ملل
که در زمینه تغییرات آب و هوایی بیش از ۱۴ هزار مقاله
علمی را مورد بررسی قرار داده است ، انجام شده است.
انتشار این گزارش کمتر از سه ماه قبل از یک نشست مهم بررسی تغییرات آب و هوایی در
گلاسکو صورت گرفته است.
گزارش درباره تغییرات آب و هوایی به روزترین ارزیابی در مورد چگونگی تغییر گرمایش
زمین در جهان در دهه های آینده است. آخرین تحقیق مشابهی که پیش از این انجام شد
بود مربوط به هشت سال پیش است.
دانشمندان می گویند این گزارش حاوی "خبرهای بد" اما همراه با
"کورسوهایی از امید" برای بشریت است.
به طور مثال
این امید وجود دارد که کاهش شدید انتشار گازهای گلخانه ای می تواند افزایش دمای
کره زمین را در وضعیت فعلی تثبیت کند.
پنل تغییرات آب‌وهوایی بین‌الدولی سازمان ملل متحد IPCC روز دوشنبه گزارشی
را در مورد تغییرات آب‌وهوایی منتشر کرد و هشدار داد که جهان به طرز خطرناکی به
گرم شدن مضاعف نزدیک شده است و انسانها "به طور قطعی" در این زمینه مقصر
هستند.
اقدامات انسانها علاوه بر افزایش میانگین گرمایش زمین سبب تغییرات و اثراتی می‌شود
که این اثرات حتی در صورت قطع اقدامات انسانها باقی می‌مانند و خود سبب افزایش
گرمایش زمین می‌شوند.برای نمونه دانشمندان در این گزارش هشدار داده‌اند که در حال
حاضر، سطح گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر به اندازه‌ای بالا است که می‌تواند وجود
اختلالات آب‌وهوایی را برای دهه‌ها و یا قرن‌ها را تضمین کند.
به گزارش رویترز، این مساله بالاتر از مساله موجهای گرمای مهلک، توفان‌های شدید و
دیگر شرایط شدید جوی که اکنون در حال وقوع است قرار می‌گیرد چرا که نشان می‌دهد
احتمالا شرایط بدتر می‌شود.آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد بلافاصله پس از
انتشار، این گزارش را "کد قرمز برای بشر" نامید و خواستار پایان استفاده
از زغال سنگ و سایر سوخت‌های فسیلی بسیار آلوده کننده شد.
گوترش در بیانیه‌ای اعلام کرد: "زنگ هشدار کر
کننده است. این گزارش باید زنگ خطری برای استفاده از زغال سنگ و سوخت های فسیلی
باشد ، قبل از اینکه سیاره ما را نابود کنند." گزارش IPCC تنها سه ماه قبل
از کنفرانس بزرگ آب‌وهوایی سازمان ملل متحد یعنی کوپ 26
یا COP26 منتشر شده است.
جایی که قرار است کشورها راضی شوند تا اقدامات بلندپروازانه‌تری برای تغییرات آب‌وهوایی
انجام دهند و بودجه‌های قابل توجه‌تری را به این کار اختصاص دهند.این گزارش با
تکیه بر بیش از 14000 مطالعه علمی، جامعترین و جزیی‌ترین تصویری را که جهان از
تغییرات آب و با آن روبه‌رو است، ارائه می‌دهد.
بر اساس این گزارش اگر اقدامی فوری، سریع و در مقیاس وسیع برای کاهش انتشار گازهای
گلخانه‌ای انجام نشود ، متوسط دمای کره زمین به احتمال زیاد تا 20 سال آینده از حد
گرم شدن 1.5 درجه سانتیگراد معادل 2.7 درجه فارنهایت عبور میکند این در شرایطی
است که تا کنون تعهدات کشورها برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و برای پایین
آوردن سطح گازهای گلخانه‌ای انباشته شده در جو کافی نبوده است.
با انتشار این گزارش مقامات دولتی و کنش‌گران بلافاصله واکنش نشان داده‌اند برای
نمونه بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا، که کشورش میزبان کنفرانس آب‌وهوایی است ،
گفت که دهه آینده برای آینده سیاره ما تعیین کننده خواهد بود: "امیدوارم
گزارش IPCC امروز زنگ خطری برای جهان باشد تا حتی قبل
از اینکه در نوامبر در اجلاس مهم COP26 همدیگر را ملاقات کنیم، اقدامی انجام شود."
تغییرات بی‌بازگشت
در این گزارش آمده است: انتشار گازهای گلخانه‌ای که
بی شک ناشی از فعالیت‌های انسانی است باعث شده است که میانگین دمای جهان 1.1 درجه
سانتیگراد نسبت به میانگین دوره پیشاصنعتی افزایش یابد و اگر آلودگی در جو تعدیل نشود ممکن است در
آینده تا 0.5 درجه سانتیگراد دیگر هم این میزان افزایش داشته باشد. این بدان
معناست که حتی با دور شدن جوامع از سوخت‌های فسیلی افزایش دمای هوا به دلیل آلودگی‌های موجود در جو، متوقف نمی‌شود.
دانشمندان هشدار می‌دهند که افزایش بیشتر از 1.5 درجه سانتیگراد (یعنی بیش از
میانگین افزایش دما در دوره پیشاصنعتی) می‌تواند تغییرات آب‌وهوایی مضاعف را (
تغییراتی که در آن سرعت گرم شدن زمین فراتر از توانایی کنترل انسان قرار می‌گیرد)
تسریع کند به طوری که دمای هوا آنقدر بالا می رود که موجب مرگ و میر انسان ها در
فضای باز شود.
هرگونه گرم شدن بیشتر از این میانگین به طور فزاینده و شدید بر موجهای گرما و
بارندگی‌های شدید و همچنین در برخی مناطق خشکسالی می‌افزاید.
سونیا سنویراتن، یکی از نویسندگان این گزارش و
دانشمند این حوزه گفت:"ما همه شواهد لازم را داریم تا نشان دهیم که اکنون در
بحران آب‌وهوایی هستیم، سیاست‌گذاران همه اطلاعات کافی را در اختیار دارند و باید
از آنها پرسید این همه زمان گذاشتن برای کارهای علمی وقتی هیچ اقدامی انجام نمی‌شود
بی معنی نیست؟"
گرم شدن 1.1 درجه سانتی گرادی زمین که در حال حاضر
ثبت شده است برای ایجاد فاجعه های آب‌وهوایی کافی است. برای نمونه امسال موج گرما
صدها نفر را در شمال غربی اقیانوس آرام کشت، آتش‌سوزی و خشکسالی کل شهرهای غرب
آمریکا را در بر گرفت و اکنون آتش، یونانی‌ها را مجبور به ترک خانه‌های خود کرده
است.
اد هاوکینز از دیگر نویسندگان این گزارش و دانشمند
آب‌وهوا در دانشگاه ریدینگ در بریتانیا، اظهار کرد:"هر اندک میزان گرم شدن هم
اهمیت دارد. چراکه پیامدهای آب‌وهوایی با گرم شدن شدت می‌یابند."
به گفته او ادامه ذوب شدن ورقه های یخ گرینلند و
بالارفتن سطح دریا تقریباً قطعی است که این پدیده در طی قرن‌ها باعث گرمای اقیانوس‌ها
و انبساط آنها می‌شود. برای جلوگیری از این تغییرات خاص تقریبا دیگر دیر شده است.
بهترین کاری که جهان می‌تواند انجام دهد این است که سرعت آنها را کاهش دهد تا
کشورها زمان بیشتری برای آماده سازی و سازگاری داشته باشند.
تامسین ادواردز، یکی از دانشمندان آب‌وهوا در کالج
کینگ لندن گفت:"ما اکنون دچار برخی جنبه‌های تغییرات آب‌وهوا هستیم که برخی
از آنها صدها تا هزاران سال هم برگشت ناپذیر هستند. ما هرچه میزان گرمایش را محدود
کنیم، بیشتر می‌توانیم از این تغییرات جلوگیری یا آنها را کند کنیم".
هنوز انتخاب‌هایی برای انجام داریم
این گزارش می گوید حتی برای کند کردن تغییرات آب‌وهوایی
زمان در حال تمام شدن است. اگر جهان انتشار گازهای گلخانه‌ای را در دهه آینده به
شدت کاهش دهد، دمای متوسط هنوز تا سال 2040، 1.5 درجه سانتیگراد و به احتمال زیاد
تا سال 2060 1.6 درجه سانتیگراد افزایش می‌یابد.
حال اگر جهان انتشار گازهای گلخانه ای را به طور
چشمگیری کاهش ندهد و مسیر فعلی خود را ادامه دهد، این افزایش می‌تواند تا سال 2060
به 2.0 درجه سانتی گراد و تا پایان قرن به 2.7 درجه سانتی گراد برسد و این یعنی
زمین از دوران "پلیوسن" یعنی حدود 3 میلیون سال پیش، زمانی که اولین
اجداد بشریت در حال ظهور بودند و اقیانوس‌ها 25 متر بالاتر از امروز بودند تا به
دوران ما اینقدر گرم نبوده است.
اگر گرم شدن ماشه ایجاد حلقه های بازخوردی
را فشار دهد که این مساله باعث پدید آمدن بیشتر اثرات ناشی
گرمایش آب‌وهوا به صورت خود به خودی، مانند ذوب شدن یخ‌های قطبی قطب شمال و یا
ازبین رفتن جنگل‌های جهان می‌شود، بر اساس این سناریو گرمایش زمین می‌تواند 4.4
درجه سانتیگراد بالاتر از میانگین دوره پیشاصنعت تا سال 2081-2100 افزایش داشته
باشد.
جری راگلی، یکی از دانشمندان آب‌وهوا در کالج امپریال لندن ، می‌گوید: "ما در
حال حاضر سیاره خود را تغییر داده‌ایم و باید با برخی از این تغییرات قرن‌ها و
هزاره‌های زندگی کنیم. اکنون سوال این است که آیا می‌توانیم از ایجاد چند تغییر آب‌وهوایی
بی‌بازگشت جلوگیری کنیم؟ ما هنوز انتخاب‌هایی برای انجام داریم".