شاید انتخابِ یک بنای تکین به‌عنوانِ اثرِ موردِ علاقه برای یک طراح امری ناممکن باشد، چرا که جهان و جهانِ معماری یک کل است و همان‌طور که چارلز جنکس هم می‌گوید کسانی که این کلیت را درک نمی‌کنند متهم به آلودنِ آن هستند. اما می‌توان مکان‌هایی را برگزید واجد ویژگی‌هایی که در ذهنِ طراح، یک معماریِ مطلوب را شکل داده‌اند. معماری‌ای که نه "برندِ" ویژه‌ای را حمل می‌کند، نه بر اساس "مُد"های معمارانه شکل گرفته است؛ این‌جا مکانی است شکل گرفته در تقاطعِ تاریخ و درام در شهرِ برلین: معماری بر/در/برای بستر.
یادمانِ دیوارِ برلین Gedenkstätte Berliner Mauer در سال ۱۹۹۸ توسط معمارانِ کولف Kohlhoff & Kohlhoff Architekten طراحی شده و در منطقه‌ی میت Mitte برلین در بخشِ شمالِ شرقیِ شهر واقع شده است. از لحاظ مکانی این یادمان در مجاورتِ خیابانِ برناور Bernauer Straße قرار دارد. خیابانی که نمادی از سویه‌ی غیرانسانیِ دیوارِ برلین بوده و بخشِ اعظمِ هویتِ تاثرآورش را وام‌دارِ جنگِ سرد است. در این دوران خانه‌های جنوبِ خیابان تحتِ نفوذ شوروی قرار داشت، اما پیاده‌روی مقابلِ آن‌ها در اختیارِ فرانسوی‌ها بود و مردم به طرق مختلف از طبقاتِ بالای این ساختمان‌ها برای فرار به بخش غربی استفاده می‌کردند. مهم‌ترین تونل‌های فرار نیز در این بخش از دیوار حفر شده‌اند. در واقع این خیابان یک نقشِ مرزی داشته که بخشی از دیوار بر آن بنا شده و شاهد مرگ‌هایی تراژیک بوده، از طرفی اولین نقطه‌‌ی تخریب دیوار در سال ۱۹۸۹ نیز بوده است. آن سوی خیابان نیز بخشِ دیگر این یادمان در قالب "مرکزِ اسناد" و "کلیسایِ صلح" قرار دارد. اما تاکید این نوشتار بر فضای همگانی یادمان است.
این یادمان منطبق بر بازمانده‌های دیوارِ برلین شکل گرفته و در حالِ حاضر تنها نقطه‌ای است که دیوارِ برلین را با تمام استحکامات و جزییاتش در معرض نمایش می‌گذارد. طرحِ معمارانِ کولف در سال ۱۹۹۴ برنده‌ی مسابقه‌ی طراحی این فضا شد که در آن دو سمتِ فضا با استفاده از دیواری مسدود شده که به شدت بر نفوذناپذیری تاکید دارد: یک دیوارِ آهنی صلب و یک جداره‌ی شفافِ آهنی در امتداد مخروبه‌های دیوارِ برلین.
بر دیوارِ شمالی این عبارت دیده می‌شود: "به یادِ جداسازیِ شهر از ۱۳ آگوست ۱۹۶۱ تا ۹ نوامبر ۱۹۸۹ و قربانیان استبداد کمونیستی".استفاده‌ی هنرمندانه از آهن در این دو جدار منجر به بازآفرینی استعاره‌ی پرده‌ی آهنین Iron Curtain شده است. در بخشِ جنوبی نیز یک گورستانِ تاریخی واقع شده که یک درِ کوچک دو فضا را به یکدیگر متصل می‌کند. در بازه‌های زمانی مختلف نیز چیدمان‌هایی مرتبط با روحیه‌ی فضا صورت می‌گیرد.
شاید تماشای تصاویری از این فضا چندان تاثیرگذار نباشد، اما قرارگیری در آن به خوبی حسی توامان از آزادی و خفقان را در بیننده برمی‌انگیزد. این معماری در نهایت ساده‌گی و ظرافت به دیزاینِ رفتارِ محترمانه و تعظیم به قربانیان پرداخته و در عینِ حال بی‌اهمیتیِ انسان را در تقابل با مقیاسِ هراس‌انگیزِ دیوار و فضا نمایش می‌دهد. معماریِ این یادمان به شدت وام‌گرفته از مکانِ موجود است و نه دنباله‌روی خلقِ فضایی تازه.
کلیدواژه ها: چارلز جنکس. یادمان دیوار برلین . کلیسای صلح. مرکز اسناد